دوره‌ی قاعدگی در سراسر طول عمر ما یکسان نیست! گاهی سیکل قاعدگی طولانی‌تر است و گاهی کوتاه‌تر؛ گاهی خونریزی سبک‌تر است و گاهی شدیدتر؛ گاهی درد خفیفی را تجربه می‌کنیم و گاهی درد شدت می‌گیرید.
علائم پریود و تغییرات آن‌ها اغلب طبیعی است و معمولاً، دلیل نگران‌کننده‌ای در پس آن‌ها نیست؛ اما گاهی تغییراتی پیش می‌آید که قابل اغماض نیستند و نمی‌توان آن‌ها را علائم پریود طبیعی دانست.
عوامل متعددی سبب پریود غیر طبیعی می‌شوند؛ برخی جدی هستند و برخی دیگر حتی با تغییر سبک زندگی برطرف می‌شوند. اما پریود غیرطبیعی چیست؟ چگونه باید آن را تشخیص داد؟ آیا قابل درمان است؟ در این مطلب، هر آنچه باید در مورد سیکل قاعدگی طبیعی و غیرطبیعی بدانید برای‌تان خواهیم گفت. با ما همراه باشید!
چرخه‌ی قاعدگی چیست؟
قبل از آن‌که به سراغ قاعدگی طبیعی و غیرطبیعی برویم، باید چرخه‌ی قاعدگی را بشناسیم! اما منظور از چرخه‌ی قاعدگی چیست؟ چرخه‌ی قاعدگی متشکل از مجموعه مراحلی است که هر ماه، در بدن زنان رخ می‌دهند و آن را آماده‌ی بارداری می‌کنند.
چرخه‌ی قاعدگی زنان از اولین روز پریود آغاز می‌شود و تا روز پیش از پریود بعدی، ادامه دارد. طول هر سیکل قاعدگی، در زنان مختلف از 28 روز تا 35 روز متغیر است. حتی ممکن است طول چرخه‌ی قاعدگی یک شخص، در طول عمرش، تغییر کند.
مثلاٌ دختران، در یکی دو سال ابتدایی آغاز چرخه‌ی قاعدگی، معمولاً چرخه‌های طولانی و نامنظمی دارند، اما زنان مسن‌تر اغلب چرخه‌هایی کوتاه‌تر و ثابتی دارند.
مراحل مختلف این چرخه تحت کنترل هورمون‌هایی است که در بازه‌های زمانی مشخصی، از مغز و تخمدان‌ها ترشح می‌شوند. به‌طور کلی، مراحل سیکل قاعدگی به چهار قسمت تقسیم می‌شود:
- مرحلۀ قاعدگی: این مرحله با آغاز خونریزی شروع می‌شود و معمولاً، یک تا هفت روز ادامه پیدا می‌کند.
- مرحلۀ فولیکولی: این مرحله از روز ششم قاعدگی آغاز می‌شود تا روز چهاردهم ادامه پیدا می‌کند.
- مرحلۀ تخمک‌گذاری: این مرحله از روز چهاردهم چرخه شروع می‌شود تا روز 28 ام ادامه پیدا می‌کند.
- مرحلۀ لوتئال: این مرحله از روز پانزدهم سیکل قاعدگی شروع می‌شود و تا روز 28 ام ادامه دارد.
قاعدگی طبیعی چیست؟
قاعدگی طبیعی حاصل چرخه‌ی منظم قاعدگی است. اگر مراحل قاعدگی به‌درستی طی شوند، قاعدگی طبیعی رخ خواهد داد. در هر ماه، یکی از تخمدان‌ها تخمکی را آزاد می‌کند. در همین حین، رحم نیز خودش را برای رشد جنین آماده می‌کند.
اگر تخمک بارور نشود و جنینی پدید نیاید، پوشش داخلی رحم فرو می‌ریزد و خونریزی قاعدگی رخ می‌دهد. فاصله بین دو دوره پریود و همچنین، میزان خونریزی و درد در همه‌ی زنان یکسان نیست.
علائم قاعدگی طبیعی چیست؟
قاعدگی علائم جسمی و روحی متعددی دارد. ممکن است در یک ماه، نوسانات خلقی به سراغ‌تان بیاید و در ماه دیگر، نقخ آزارتان دهد. در ادامه، برخی علائم قاعدگی طبیعی را برای‌تان خواهیم گفت.
- آکنه
- احساس درد در قسمت پایین شکم و کمر
- ولع خوردن غذا
- مشکلات خواب
- نوسانات خلقی
- حساس شدن سینه‌ها
- نفخ
بروز این علائم در دوره‌ی قاعدگی طبیعی است و نیازی نیست نگران‌شان باشید.
قاعدگی غیرطبیعی چیست؟
همان‌طور که گفتیم، فاصله بین دو پریود و طول آن در همه‌ی زنان یکسان نیست، معمولاً فاصله طبیعی بین دو قاعدگی 28 تا 35 روز است و یک تا هفت روز طول می‌کشد.
اگر فاصله کمتر یا بیشتر شود یا در این بین، خونریزی یا لکه‌بینی رخ دهد، یعنی اختلالی پیش آمده است و چرخه‌ی طبیعی ماهانه بر هم خورده است. اما نشانه‌های قاعدگی غیرطبیعی فقط محدود به این‌ها نمی‌شود.
نشانه‌های قاعدگی غیرطبیعی چیست؟
اگر نظم سیکل قاعدگی‌تان بر هم بخورد، یک سری علائم بروز پیدا می‌کنند. در ادامه، برخی نشانه‌های قاعدگی غیرطبیعی را برای‌تان خواهیم گفت.
- فاصله‌ی بین دو قاعدگی کمتر از 21 روز یا بیشتر از 35 روز باشد.
- خونریزی سبک‌تر یا سنگین‌تر از حد معمول باشد.
- پریود بیش از هفت روز طول بکشد.
- بین دو پریود، خونریزی یا لکه‌بینی رخ دهد.
- پریود همراه با درد، حالت تهوع، نفخ و استفراغ باشد.
- در دوره‌ی قاعدگی، درد شدید شکم و حالت تهوع رخ دهد.
در ادامه، برخی نمونه‌های قاعدگی غیرطبیعی را برای‌تان گفته‌ایم.
آمنوره
آمنوره اختلالی است که در آن قاعدگی شخص کاملاً متوقف شده است. اگر فاصله بین دو پریود 90 روز یا بیشتر باشد، یعنی مشکلی وجود دارد. البته این موضوع در مورد زنان باردار، شیرده و یائسه صدق نمی‌کند. زنان جوانی که تا 15 یا 16 سالگی یا طی سه سال پس از شروع رشد سینه‌های‌شان، هنوز قاعدگی‌شان شروع نشده است نیز مبتلا به آمنوره هستند.
الیگومنوره
الیگومنوره یکی دیگر از اختلالات قاعدگی است که در آن، فاصله‌ی میان دو پریود افزایش پیدا می‌کند.
دیسمنوره
دیسمنوره یا قاعدگی دردناک، همان‌طور که از نامش پیدا است، به قاعدگی دردناک و دردهای شدید این دوره مربوط می‌شود. البته، هر دردی را نمی‌توان به بیماری قاعدگی دردناک نسبت داد، چرا که درد دوره‌ی قاعدگی طبیعی است.
خونریزی غیرطبیعی رحم
هر خونریزی خارج از دوره‌ی قاعدگی در دسته خونریزی غیرطبیعی رحم قرار می‌گیرد:
- خونریزی شدید
- خونریزی بیش از هفت روز
- خونریزی یا لکه بینی بین دو قاعدگی
- خونریزی یا لکه بینی بعد از رابطه جنسی
- خونریزی یا لکه بینی بعد از یائسگی
دلایل قاعدگی غیرطبیعی چیست؟
قاعدگی غیرطبیعی می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد، از استرس گرفته تا مصرف برخی داروها. در ادامه، برخی دلایل قاعدگی غیرطبیعی اشاره می‌کنیم:
- استرس
- کاهش یا افزایش شدید وزن
- مصرف قرص‌های ضدبارداری
- فیبروم رحمی
- آندومتریوز
- اختلالات خوردن (مانند بی‌اشتهایی عصبی)
- بیش از حد ورزش کردن
- سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)
- نارسایی زودرس تخمدان
- بیماری التهابی لگن (PID)
- بارداری
- شیردهی
علاوه بر این‌ها، برخی موارد دیگر نیز نظم طبیعی قاعدگی را بر هم می‌زنند:
- سرطان رحم یا سرطان دهانه‌ی رحم
- داروهایی مانند استروئیدها یا داروهای ضد انعقاد
- کم‌کاری یا پرکاری تیروئید
- اختلالات غده‌ی هیپوفیز
- سقط جنین
- بارداری خارج از رحم
تشخیص قاعدگی غیرطبیعی
اگر متوجه شدید سیکل قاعدگی‌تان به هم خورده است یا تغییری در آن ایجاد شده است، سریعاً تاریخ آغاز و پایان خون‌ریزی‌های‌تان را یادداشت کنید، به میزان خون‌ریزی‌تان توجه کنید و ببینید که آیا لخته‌های خون نیز از واژن‌تان خارج می‌شوند یا خیر! همچنین، حواس‌تان به میزان درد دوره‌ی قاعدگی و خون‌ریزی‌ها و لکه‌بینی‌های بین دو دوره نیز باشد.
در این مواقع، پزشک یک سری سوالات از شما می‌پرسد و معاینات فیزیکی نیز انجام می‌دهد. همچنین، ممکن است از شما بخواهد موارد زیر را نیز انجام دهید:
- آزمایش خون برای تشخیص کم‌خونی یا دیگر اختلالات پزشکی
- آزمایش کشت از مخاط واژن برای تشخیص عفونت
- سونوگرافی برای تشخیص فیبروم، کیست یا پولیپ
- بیوپسی(نمونه برداری) آندومتر
درمان قاعدگی غیرطبیعی
و اما می‌رسیم به درمان قاعدگی غیرطبیعی! روش‌های متعددی برای درمان این مشکل وجود دارد و پزشک، بسته به دلیل مشکل، روش درمان را انتخاب می‌کند:
- تنظیم قاعدگی: تجویز هورمون‌هایی مانند استروژن یا پروژسترون برای کنترل میزان خونریزی
- کنترل درد: تجویز داروهای مسکن برای تسکین درد
- درمان فیبروم رحم: جراحی یا تجویز دارو
- کنترل آندومتریوز: درد و خونریزی شدید ناشی از آن
چگونه قاعدگی طبیعی داشته باشیم؟
اما چگونه سیکل قاعدگی طبیعی را حفظ کنیم و نگذاریم قاعدگی غیرطبیعی شود؟
- مواد غذایی مغذی بخورید.
- به‌طور منظم، ورزش کنید.
- اگر می‌خواهید وزن‌تان را کاهش دهید، این کار را به مرور زمان، انجام دهید و به سراغ رژیم‌های سخت نروید.
- به قدر کافی استراحت کنید.
- از روش‌های کنترل استرس کمک بگیرید.
- اگر ورزشکارید، برای مدتی، از ورزش‌های سنگین دوری کنید. ورزش شدید و سنگین می‌تواند چرخه‌ی طبیعی قاعدگی را بر هم بزند.
- مصرف قرص‌های ضدبارداری نیز می‌توانند از بی‌نظمی قاعدگی جلوگیری کنند.
- برای معاینات منظم به پزشک مراجعه کنید.
- نوار بهداشتی یا تامپون‌تان را هر چهار تا شش ساعت یک‌بار عوض کنید تا از انواع عفونت و سندروم شوک سمی در امان بمانید.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت مشاهده‌ی علائم زیر، حتماً به پزشک‌تان مراجعه کنید:
- در دوران قاعدگی یا بین دو پریود، درد شدیدی را احساس می‌کنید.
- در اثر خونریزی شدید، مجبورید نوار بهداشتی یا تامپون‌تان را هر ساعت عوض کنید.
- ترشحات واژن‌تان بوی غیرطبیعی دارند.
- تب‌تان بالا است.
- دوره‌ی قاعدگی بیش از هفت روز طول کشیده است.
- لخته‌های بزرگ خون از واژن‌تان خارج می‌شود.
- بین دو پریود، خونریزی یا لکه‌بینی دارید.
- احتمال بارداری وجود دارد. برای مثال، پریودتان حداقل پنج روز به تاخیر افتاده است.
- سه ماه از قطع مصرف قرص‌های پیشگیری از بارداری‌تان گذشته است و مطمئن هستید که باردار نیستید، ولی با وجود این، هنوز پریود نشده‌اید.
سخن آخر
تا به این‌جا دانستید پریود طبیعی و پریود غیرطبیعی چیست و همان‌طور که تا به این‌جا مشاهده کردید، قاعدگی طبیعی و غیرطبیعی بسیار متفاوت از یکدیگرند. ممکن است به دلایل مختلف، سیکل قاعدگی‌تان بر هم بخورد و دچار قاعدگی غیرطبیعی شوید.
اگر حواس‌تان به فاصله بین دو پریود باشد، طول دوره‌ی قاعدگی‌تان را یادداشت کنید و همواره میزان درد و خون‌ریزی‌تان را بسنجید، در صورت بروز کوچک‌ترین مشکل خیلی زود متوجه تغییرات خواهید شد و از گسترش آن جلوگیری خواهید کرد.
منابع مورد استفاده
https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/womens-health/in-depth/menstrual-cycle/art-20047186
https://my.clevelandclinic.org/health/articles/10132-normal-menstruation
https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/14633-abnormal-menstruation-periods
دیدگاهتان را بنویسید