باور عموم بر این است که خونریزی در دوره‌ی بارداری، بی برو و برگرد، نشانه‌ی سقط جنین است؛ اما در واقعیت همیشه خونریزی نشان‌دهنده‌ی سقط جنین نیست. خونریزی در دوران بارداری به دلایل متعددی رخ می‌دهد.
بعضی از این دلایل را باید جدی گرفت و برخی دیگر را نه. خونریزی می‌تواند در اوایل بارداری و همچنین در اواخر بارداری اتفاق بیفتد. اما علت خونریزی در دوران بارداری چیست؟ چه زمانی خونریزی نگران‌کننده می‌شود؟ چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟ در این مطلب، هر آنچه باید در مورد دلایل خونریزی در دوران بارداری بدانید برای‌تان خواهیم گفت. با ما همراه باشید!
خونریزی در سه ماهه‌ی اول بارداری
در سه ماه اول بارداری، بدن متحمل تغییرات عظیمی می‌شود. در این دوره، هنوز لباس‌ها برای‌تان تنگ نشده‌اند و ظاهرتان تغییر چشم‌گیری نکرده است، اما در داخل بدن، اتقاقات شگرفی در حال وقوع است.
تقریباً 30 درصد زنان، طی سه ماه اول بارداری، لکهبینی یا خونریزی خفیفی را تجربه می‌کنند. اما خونریزی در سه ماه اول بارداری چگونه است؟
خونریزی‌های سه ماه اول بارداری، معمولاً، سبک هستند و نگران‌کننده نیست، به‌خصوص، اگر یک یا دو روز طول بکشند. برای مثال، در دوره‌ی حاملگی، دهانه‌ی رحم ممکن است به‌سادگی خونریزی کند، چرا که رگ‌های خونی زیادی در این ناحیه ایجاد می‌شوند. به‌علاوه، پس از مقاربت(نزدیکی) یا معاینه‌ی لگن نیز، احتمال خونریزی وجود دارد.
به‌طور کلی، عوامل زیر می‌توانند باعث خونریزی در سه ماه اول بارداری شود:
رابطه‌ی جنسی و معاینه پزشکی
هر چیزی که به گردن رحم ضربه می‌زند یا به آن نزدیک شود باعث خونریزی می‌شود. رابطه‌ی جنسی و معاینه از همین عوامل هستند. هورمون‌های بارداری، در کنار دیگر عوامل، باعث می‌شوند گردن رحم حساس‌تر شود و به‌سادگی، خونریزی کند.
عفونت
ممکن است خونریزی در سه ماه اول بارداری هیچ ربطی به بارداری نداشته باشد. هرنوع از عفونت واژن، عفونت دهانه‌ی رحم، عفونت‌های آمیزشی مانند (کلامیدیا، سوزاک، تبخال،) عفونت در ناحیه‌ی لگن و عفونت دستگاه ادراری می‌توانند باعث خونریزی یا لکهبینی در دوران بارداری شوند.
این عفونت‌ها می‌توانند ناشی از وجود باکتری، ویروس یا قارچ باشند. معمولاً، رنگ خونریزی ناشی از عفونت، صورتی یا قرمز است.
در صورت وجود عفونت، علائم زیر را نیز مشاهده خواهید کرد:
- خارش
- درد پایین شکم
- سوزش ادرار
- ترشحات سفید رنگ
- برآمدگی یا زخم در قسمت خارجی واژن
لانه‌گزینی
تخمک بارورشده راهی خانه‌ی جدیدش می‌شود و باید خودش را به دیواره‌ی رحم بچسباند تا اکسیژن و مواد مغذی‌اش تأمین شود. لانه‌گزینی درست زمانی رخ می‌دهد که شما منتظر شروع دوره‌ی قاعدگی‌تان هستید. خونریزی لانه گزینی بسیار خفیف است؛ اما خونریزی لانه گزینی چند روز است؟ معمولاً، این خونریزی از چند ساعت تا چند روز طول می‌کشد.
ممکن است خونریزی لانه‌گزینی را با خونریزی فاعدگی اشتباه بگیرید. علائم خونریزی ناشی از لانه‌گزینی شبیه به علائم سندرم پیش از قاعدگی(پی ام اس) است:
- درد شکم
- کمردرد
- سردرد
- تهوع
- حساس شدن سینه‌ها
خونریزی ساب کوریونیک
خونریزی ساب‌کوریونیک یا هماتوم زمانی رخ می‌دهد که جفت اندکی از دیواره‌ی رحم جدا می‌شود. در فاصله‌ی میان جفت و جنین، کیسه‌ای رشد می‌کند. میزان این فاصله متغیر است. فاصله کم بسیار شایع است.
هرچه این فاصله بیشتر باشد، خونریزی شدیدتر خواهد بود. بسیاری از زنان، با وجود هماتوم، بارداری سالمی را پشت سر می‌گذارند؛ اما اگر این فاصله زیاد باشد، احتمال سقط جنین در 20 هفته‌ی اول بارداری افزایش پیدا خواهد کرد.
علائم هماتوم در بارداری
- خونریزی شدید یا خفیف
- درد شکم
بارداری چندقلو
اگر چندقلو باردارید، احتمال خونریزی در سه ماهه‌ی اول بارداری، به دلیل لانه‌گزینی، افزایش پیدا می‌کند. به‌علاوه، در این دوران، احتمال سقط در مادرانی که چندقلو باردارند وجود دارد.
سیگار کشیدن
اگر سیگار می‌کشید، بهترین کار این است که پیش از بارداری یا به محض اینکه متوجه شدید باردار هستید مصرف آن را قطع کنید.
اما این همه‌ی ماجرا نیست. گاهی خونریزی در سه ماهه‌ی اول می‌تواند حاکی از مشکلات جدی‌تر باشد. برای مثال،
سقط
گاهی خونریزی سبک یا لکهبینی به خونریزی شدید منتهی می‌شود. در سه ماهه‌ی اول، خونریزی شدید همراه با درد مربوط به سقط است. بیشتر سقط‌ها در سه ماهه‌ی اول بارداری رخ می‌دهند. بیش از 20 درصد بارداری‌ها به سقط منتهی می‌شوند.
از نشانه‌های سقط جنین می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خونریزی شدید
- احساس درد در قسمت پایین شکم
- کمردرد خفیف یا شدید
- دل‌درد شدید
- خارج شدن بافت‌های خونی از واژن
در صورت مشاهده‌ی هر کدام از این علائم، حتماً پزشک‌تان را در جریان بگذارید. البته، ممکن است خونریزی و دیگر علائم را داشته باشید؛ اما جنین سقط نشده باشد. چنین حالتی را سقط تهدیدی یا سقط تهدیدشده(threatened abortion))می‌نامند. از دلایل این نوع سقط می‌توان به عفونت و مصرف برخی داروها اشاره کرد.
بارداری خارج از رحم
بارداری خارج از رحم زمانی اتفاق می‌افتد که تخمک بارورشده، در خارج از رحم، معمولاً در لوله‌های رحمی، لانه‌گزینی و رشد می‌کند. بارداری خارج از رحم خطرناک است. در این نوع حاملگی، کودکی متولد نمی‌شود و حتی می‌تواند مشکلاتی خطرناک و جدی را برای زن باردار در پی داشته باشد. در بارداری خارج از رحم، رشد جنین ممکن است به پارگی لوله‌های رحمی بینجامد و تهدیدی برای جان مادر باشد.
از علائم حاملگی خارج از رحم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خونریزی خفیف یا شدید
- درد
- درد شدید شکم
- فشار در ناحیه‌ی مقعد
در صورت مشاهده‌ی این علائم، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
بارداری مولار
در بارداری مولار، بافت جفتی به جای جنین در رحم رشد می‌کند. البته این نوع از بارداری بسیار نادر است و از هر هزار بارداری، یک بارداری مولار است. در این نوع بارداری، ممکن است هیچ جنینی به وجود نیاید. بارداری مولار علائم مشخصی دارد:
- خونریزی
- فشار یا درد در قسمت پایین شکم
- تهوع
- استفراغ
خونریزی در سه ماهه‌ی دوم و سوم بارداری
خونریزی یا لکهبینی در سه ماهه‌ی دوم و سوم بارداری نیز رخ می‌دهد. خونریزی در این دوره، در مقایسه با خونریزی در سه ماهه‌ی اول بارداری، می‌تواند نگران‌کننده‌تر باشد و مشکلاتی جدی را در پی داشته باشد. اما چه عواملی موجب خونریزی یا لکهبینی در اواخر بارداری می‌شوند؟ در ادامه، برخی از این عوامل را برای‌تان خواهیم گفت.
رابطه‌ی جنسی یا معاینه
زایمان زودرس
زایمان زودرس پیش از هفته‌ی سی‌وهفتم بارداری رخ می‌دهد و علاوه بر خونریزی یا لکهبینی، ممکن است با علائمی مانند انقباض‌های مکرر یا سفت شدن رحم، تغییر در ترشحات واژن(آبکی، مخاط مانند و خونی شدن آن)، افزایش میزان ترشحات واژن و دردی خفیف و مداوم در کمر همراه باشد.
از دیگر علائم زایمان زودرس می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ترشحات واژن
- انقباضات
- درد در ناحیه‌ی پایین کمر
- فشار در ناحیه‌ی شکم
مشکلات مربوط به دهانه و گردنه‌ی رحم
التهاب در دهانه و گردنه‌ی رحم باعث خونریزی خفیف می‌شود. این خونریزی، معمولاً، مسئله‌ای جدی و نگران‌کننده‌ای نیست.
جفت سرراهی
جفت سرراهی چیست؟ این پدیده زمانی رخ می‌دهد که جفت در قسمت پایین رحم جای گرفته است و تمام یا بخشی از دهانه‌ی رحم را پوشانده است. در چنین شرایطی، خونریزی بدون درد رخ می‌دهد.
جدا شدن جفت
جفت، قبل از زایمان یا طی آن، از دیواره‌ی رحم جدا می‌شود. این اتفاق فقط در یک درصد از زنان باردار رخ می‌دهد.
سقط فراموش‌شده
در سقط فراموش‌شده، جنین، بدون هیچ علامتی، مدت‌ها پیش سقط شده است.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
در سراسر دوره‌ی بارداری، در صورت مشاهده‌ی هر گونه خونریزی یا لکهبینی، پزشک‌تان را در جریان بگذارید. در صورت مشاهده‌ی علائم زیر نیز، سریعاً به پزشک مراجعه کنید.
- خونریزی شدید
- ترشحات همراه با بافت یا لخته
- درد شدید
- درد شدید در ناحیه‌ی شکم
- حالت تهوع شدید
- سرگیجه یا غش
- لرز
- تب بالای 38 درجه سانتی‌گراد
تشخیص علت خونریزی در بارداری
توجه به علائم و گرفتن شرح حال نقش مهمی در تشخیص علت خونریزی در بارداری دارد. برای تشخیص علت خونریزی در بارداری متخصص زنان از روش‌های زیر استفاده می‌کند.
- معاینه لگن
طی این معاینه، پزشک میزان خونریزی و اندازه‌ی رحم را بررسی می‌کند.
- سونوگرافی
- سونوگرافی داپلر
- آزمایش خون
آزمایش خون میزان هورمون‌های‌تان را اندازه‌گیری می‌کند. هورمون اصلی دوره‌ی بارداری هورمون گنادورتروپین جفتی انسان (Human Chorionic) یا به‌اختصار، اچ سی جی (hCG) است.
اگر میزان اچ سی جی(hCG) در خون خیلی بالا باشد، احتمال موارد زیر وجود دارد:
- بارداری چند قلو
- بارداری مولار
اگر میزان این هورمون خیلی پایین باشد، احتمال موارد زیر وجود دارد:
- بارداری خارج از رحم
- سقط
درمان خونریزی در دوران بارداری
درمان خونریزی در دوران بارداری بستگی به دلیل خونریزی دارد. گاهی خونریزی در همان مطب پزشک یا با استراحت برطرف می‌شود؛ اما برخی دلایل نیاز به مصرف دارو یا حتی جراحی دارند.
در صورت جدی بودن علائم، پزشک داروهای زیر را تجویز می‌کند:
- متوترکسات (Methotrexate) : این دارو باعث می‌شود بدن‌تان بافت مضر را جذب کند. در بارداری خارج از رحم، بافت اضافه باید جذب شود.
- میزوپروستول (Misoprostol): از این دارو برای خاتمه دادن به بارداری خطرناک، در همان 7 هفته‌ی اول، استفاده می‌کنند.
با مراجعه‌ی به‌موقع به پزشک، می‌‌توانید هر گونه خطر احتمالی را از خودتان و جنین دور کنید.
سخن آخر
همان‌طور که تا به این‌جا مشاهده کردید خونریزی در دوران بارداری دلایل مختلفی دارد. خونریزی در اوایل بارداری رایج است؛ اما گاهی می‌تواند زنگ خطر باشد. خونریزی سه ماهه‌ی اول بارداری به دلایل مختلفی مانند لانه‌گزینی، عفونت، بارداری چند قلو، سقط، بارداری مولار و بارداری خارج از رحم رخ می‌دهد.
پس از این دوره، مشاهده‌ی خونریزی می‌تواند نگران‌کننده و حتی حاکی از مشکلی جدی باشد. در هر زمان از دوران بارداری‌تان خون ریزی داشتید حتماً با پزشک تماس بگیرید و برای انجام آزمایش‌ها و معاینه‌ی دقیق‌تر، به وی مراجعه کنید.
منابع
https://www.acog.org/womens-health/faqs/bleeding-during-pregnancy
https://www.healthline.com/health/pregnancy/second-trimester-pain-bleeding-discharge
https://www.webmd.com/baby/guide/bleeding-during-pregnancy#1
https://helloclue.com/articles/life-stages/bleeding-during-early-pregnancy
https://www.betterhealth.vic.gov.au/health/healthyliving/pregnancy-bleeding-problems
دیدگاهتان را بنویسید