برخی زنان سیکل قاعدگی طبیعی و بی‌دردسری را پشت سر نمی‌گذارند و طی این دوره، با مشکلاتی روبه‌رو می‌شوند. برخی تغییرات در چرخه یا سیکل قاعدگی نگران‌کننده است و در صورت بروزشان، باید به پزشک مراجعه کنید. قاعدگی طبیعی حاصل یک سری فرآیندهای طبیعی است که باید هر ماه، به‌طور دقیق، اتفاق بیفتد. اما قاعدگی طبیعی چیست؟
از زمانی که اولین چرخه‌ی قاعدگی رخ می‌دهد تا فرا رسیدن دوران یائسگی، باید هر 21 تا 35 روز یک‌بار، خون‌ریزی رخ دهد و این خون‌ریزی نباید بیشتر از 7 روز طول بکشد. حتی اگر این چرخه، به‌صورت مرتب، رخ دهد، رفته‌رفته، متوجه تغییراتی در این چرخه خواهید شد. نمی‌توان یک چرخه یا سیکل قاعدگی مشخص را طبیعی نامید.
به‌عبارت ساده، چرخه‌ی طبیعی قاعدگی در هر زن متفاوت از دیگری است. گاهی مشکلی پیش می‌آید و تغییراتی را در قاعدگی ایجاد می‌کند؛ اما چه تغییراتی نگران‌کننده است؟ در صورت بروز چه علائمی، باید به پزشک مراجعه کنیم؟ در این مطلب، از 7 اختلال مهم قاعدگی، علت و درمان آن برای‌تان خواهیم گفت که در صورت مشاهده‌شان در دوران قاعدگی، باید به پزشک مراجعه کنید.
1. عقب افتادن قاعدگی
اگر رابطه‌ی جنسی داشته‌اید، باید تست بارداری بدهید، حتی اگر از قرص ضدبارداری استفاده می‌کنید. بارداری از شایع‌ترین دلایل تأخیر در قاعدگی است. اگر تست بارداری‌تان منفی است، احتمالاً، دچار قاعدگی بدون تخمک‌گذاری (anovulatory cycle) شده‌اید.
اما سیکل قاعدگی بدون تخمک‌گذاری چیست؟ در واقع، این نوع قاعدگی، همان‌طور که از نامش پیداست، زمانی رخ می‌دهد که شما تخمک‌گذاری نداشته‌اید. اگر تخمک‌گذاری رخ ندهد، تخمدان تغییرات هورمونی لازم را برای شروع چرخه‌ی پریود شکل نمی‌دهد. عقب افتادن عادت ماهیانه به دلیل عدم تخمک‌گذاری بسیار رایج است.
اما دلیل عدم تخمک‌گذاری چیست؟ عدم تخمک‌گذاری می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد. برای مثال، اگر استرس امتحانات‌تان را دارید، اگر کار جدیدی را آغاز کرده‌اید و استرس دارید، اگر خواب کافی ندارید، اگر تغذیه‌ی مناسبی ندارید، ممکن است تخمک‌گذاری رخ ندهد. اگر تخمک‌گذاری رخ ندهد، چرخه‌ی قاعدگی نیز رخ نخواهد داد. عقب افتادن گاه به گاه قاعدگی طبیعی است و نیازی به دارو و درمان ندارد.
اگر پریودتان منظم است؛ اما سه ماه پشت سر هم پریود نشدید (و تست بارداری‌تان منفی بود)، باید به دکتر مراجعه کنید. این اتفاق را آمنوره ثانویه می‌نامند. به‌عبارت دیگر، وقتی چرخه‌ی قاعدگی حداقل سه ماه متوقف شود، قطع قاعدگی(آمنوره) رخ داده است.
موسسه ملی سلامت (NIH) معتقد است عقب افتادن سه دوره، پشت سر هم، قاعدگی می‌تواند نشانه‌ی وجود مشکلات اساسی و نهفته‌ای باشد که سبب اختلال در تخمک‌گذاری می‌شود. بنابراین، عقب افتادن سه ماه پریود را باید جدی بگیرید. برخی از دلایل عدم تخمک‌گذاری عبارتند از:
- استرس مزمن
- کاهش قابل توجه وزن
- افزایش قابل توجه وزن
- فعالیت بدنی شدید
از دلایل غیر متداول عقب افتادن پریود نیز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اختلالات تیروئید
- نارسایی زودرس تخمدان
2. قاعدگی نامنظم
قاعدگی نامنظم متفاوت از عقب افتادن قاعدگی یا پریود نشدن است. وقتی اولین دوره‌های قاعدگی‌تان را پشت سر می‌گذارید، گاهی پریودتان نامنظم می‌شود. این کاملاً طبیعی است؛ اما پس از چند سال، چرخه‌ی قاعدگی‌تان، رفته‌رفته، منظم خواهد شد. قاعدگیِ همواره نامنظم، می‌تواند حاکی از وجود مشکلی اساسی و نهفته، مانند اختلال متابولیک، باشد. اگر چرخه‌ی قاعدگی‌تان همواره نامنظم است، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
ممکن است سیکل قاعدگی‌تان مدت کوتاهی نامرتب شود. چند ماه طول می‌کشد تا الگوی عادت ماهانه‌تان مشخص شود. وقتی قاعدگی نامنظم می‌شود، تعداد روزهای بین چرخه‌های قاعدگی یکسان نیست؛ یعنی ممکن است یک، دو یا حتی چند ماه، پشت سر هم، پریود نشوید. اگر چرخه‌های قاعدگی‌تان همواره منظم بوده است، باید این بی‌نظمی را جدی بگیرید.
تفاوت ظریفی بین قاعدگی نامنظم و آمنوره وجود دارد. اگر تخمک‌گذاری کاملاً متوقف شود، پریود نمی‌شوید. از سوی دیگر، اگر تخمک‌گذاری گاهی رخ ندهد، پریودتان نامنظم خواهد بود.
در واقع، ممکن است سه ماه، پشت سر هم، پریود نشوید، سپس ماه چهارم پریود شوید. ممکن است تشخیص دهند مبتلا به آمنوره ثانویه هستید؛ اما پس از مدتی، متوجه شوید صرفاً پریودتان نامنظم است و آمنوره‌ای در کار نیست.
از عواملی که سبب پریود نامنظم می‌شود می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سندروم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)
- دوران پیش‌یائسگی
3.چند پریود در ماه
و اما می‌رسیم به چند پریود در ماه! جالب است بدانید وقتی از ماهی چند پریود صحبت می‌کنیم، منظورمان ماهی دو بار پریود شدن نیست. برای آغاز چرخه‌ی قاعدگی، باید تخمک‌گذاری صورت بگیرد و این تخمک‌گذاری فقط ماهی یک‌بار اتفاق می‌افتد. پس چه اتفاقی می‌افتد که چند بار، پریود می‌شوید؟
اگر طی یک ماه، دو بار پریود شدید، احتمالاً دو هفته بین هر دو پریود فاصله وجود دارد. یعنی هنوز تخمک‌گذاری می‌کنید و ماهی یک سیکل طبیعی قاعدگی‌تان را دارید. اما گاهی هنگام تخمک‌گذاری، که تقریباً دو هفته پس از پریود رخ می‌دهد، لکه‌بینی یا خون‌ریزی دارید.
براساس مطالعات صورت‌گرفته، لکه‌بینی معمولاً ناشی از تغییرات هورمونی است و برخی روش‌های جلوگیری از بارداری سبب ایجاد این پدیده می‌شوند.
از دیگر دلایل لکه‌بینی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- استرس
- آندومتریت(عفونت و التهاب رحم)
- فیبروئیدهای رحم
- پولیپ رحم
4. پریودهای شدید (منوراژی)
از دیگر مشکلات رایج قاعدگی باید به پریودهای شدید یا منوراژی اشاره کنیم. اگر خون‌ریزی قاعدگی‌تان بیش از هفت روز طول بکشد و میزان خون‌ریزی شدیدتر از حد معمول باشد، ممکن است گرفتار بیماری منوراژی شده باشید. البته، اگر هر از گاهی، خون‌ریزی‌تان شدید است، لزوماً مبتلا به منوراژی نیستید، اما اگر این خون‌ریزی شدید ادامه‌دار باشد، احتمال ابتلا به منوراژی بیشتر می‌شود.
اما علت بیماری منوراژی چیست؟ منوراژی، معمولاً، به دلیل بر هم خوردن تعادل هورمون‌ها، به‌ویژه هورمون‌های پروژسترون و استروژن، بروز می‌یابد.
از دیگر دلایل موجب خون‌ریزی شدید یا نامنظم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عفونت‌های واژن
- التهاب دهانۀ رحم
- کم‌کاری تیروئید
- تومورهای غیر سرطانی رحم (فیبروم)
- تغییر رژیم غذایی
- ورزش
- بیماری التهابی لگن
- بیماری کلیوی یا کبدی
علاوه بر این‌ها، پریود شدید می‌تواند از عوارض جانبی مصرف داروهای رقیق کننده خون و آی یو دی‌های مسی نیز باشد
5.قاعدگی دردناک
قاعدگی دردناک می‌تواند مزمن باشد. اگر قاعدگی دردناک (یا دیسمنوره) همراه با قاعدگی سنگین و طولانی باشد، احتمال تشخیص آدنومیوز و فیبروم افزایش پیدا می‌کند. شروع ناگهانی درد در دورهی قاعدگی طبیعی نیست و معمولاً، حاکی از وجود مشکلی حاد است. در چنین شرایطی، فوراً، به پزشک مراجعه کنید. درد ناگهانی و شدید لگن طی دورهی قاعدگی می‌تواند چنین دلایلی داشته باشد:
- بیماری التهابی لگن (PID)
- کیست تخمدان
- بارداری خارج از رحم
6. سندروم پیش از قاعدگی (PMS)
علائم پی ام اس یک تا دو هفته پیش از شروع قاعدگی، بروز پیدا می‌کنند. بعضی بانوان علائم روحی و جسمی متعددی را در این دوره تجربه می‌کنند. بعضی دیگر نیز فقط علائم اندکی را تجربه می‌کنند یا اصلا! هیچ علائمی ندارند. از شایع‌ترین علائم دوران پی ام اس می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- علائم روحی و روانی (مانند افسردگی، اضطراب، تحریک پذیری)
- علائم گوارشی (مانند نفخ)
- مشکلات پوستی (آکنه)
- سردرد
- سرگیجه
- غش کردن
- اسپاسم عضلانی
- تپش قلب
- آلرژی
- عفونت
- مشکل بینایی
- کاهش میل جنسی
- تغییر اشتها
- بی‌خوابی
- اسهال
- یبوست
- پرخوری
یادتان باشد علائم پی ام اس همیشه یکسان نیستند، ممکن است در هر ماه، علائمی متفاوت از علائم ماه قبل داشته باشید. شدت علائم نیز ممکن است در ماه‌های متختلف یکسان نباشد. علائم پی ام اس آزاردهنده است، اما اگر در فعالیت‌های روزمره‌تان اختلال ایجاد نکند، نگران کننده نیستند.
7. فقدان قاعدگی (آمنوره)
آمنوره یکی دیگر از مشکلات فاعدگی است. اما آمنوره چیست؟ آمنوره یا فقدان قاعدگی زمانی است که قاعدگی رخ ندهد. دو نوع آمنوره وجود دارد: آمنوره اولیه و آمنوره ثانویه. اما فرق آمنوره اولیه و ثانویه در چیست؟ آمنوره اولیه به زمانی گفته می‌شود که شخص در شانزده سالگی، هنوز پریود نشده است. آمنوره ثانویه زمانی رخ می‌دهد که شخص شش ماه یا بیشتر، پریود نشده است.
از دلایل بیماری آمنوره اولیه و آمنوره ثانویه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- قطع قرص ضد بارداری
- برخی داروها مانند قرص‌های اضطراب و صرع
- تمرین‌های استقامتی
- افزایش یا کاهش شدید وزن
- استرس
- اختلالات خوردن مانند انروکسیا (بی‌اشتهایی)
- پرکاری تیروئید
- دیابت کنترل‌نشده
- سندرم تخمدان پلی کیستیک
- بیماری التهابی لگن
- بالا بودن سطح هورمون پرولاکتین (که هایپرپرولاکتینمی نامیده می‌شود)
- نارسایی زودرس تخمدان
فقدان قاعدگی ممکن است به معنی بارداری نیز باشد. اگر گمان می‌کنید ممکن است باردار باشید، حتماً تست بارداری بدهید. برای اینکه نتایج تست‌تان قابل اطمینان‌تر باشد، صبر کنید تا زمانی که پریودتان حداقل یک روز عقب افتاده باشد.
سخن آخر
همان‌طور که اشاره کردیم سیکل قاعدگی نمادی از سلامتی در زنان است و آگاهی از سیکل قاعدگی طبیعی و غیرطبیعی و شناخت علائم آن برای همه‌ی زنان و دختران ضرورت دارد. سیکل قاعدگی طبیعی نباید کمتر از ۲۱ و بیشتر از ۳۵ روز باشد و همچنین طول دورهی پریود نباید بیشتر از ۷ روز طول بکشد.
عقب افتادن پریود، قاعدگی دردناک و قاعدگی نامنظم ممکن است در برخی از شرایط مانند استرس و فشار روانی، ورزش سنگین و رژیم غذایی نامناسب رخ دهد؛ اما در صورتی که این اختلالات به‌طور مداوم تکرار شوند حتما نیاز به بررسی‌های بیشتری است و باید به پزشک مراجعه کنید.
منابع
https://www.verywellhealth.com/period-problems-that-warrant-a-call-to-doctor-2721908
دیدگاهتان را بنویسید