علت خونریزی بعد از یائسگی  موضوع بحت این قسمت از مباحث مجله سلامتی لوناست. یائسگی یا منوپوز، هنگامی رخ می دهد  که زنان به مدت بیش از یک سال پریود نشوند. این اتفاق به طور معمول در پی کاهش طبیعی هورمون ها رخ می دهد. یائسگی، پایان قاعدگی است و همه زنان با افزایش سن‌شان این روند را تجربه می کنند. به طور معمول سن یائسگی زنان بالای 45 سال است اما گاهی اوقات با وجود یائسگی باز دچار خونریزی می شوند. به راستی آیا میشود بعد از یائسگی پریود شد؟ خونریزی بعد از یائسگی چه حکمی دارد؟  و یا علت خونریزی بعد از یائسگی چیست؟

یائسگی چیست؟

قبل از اینکه به مبحث علت خونریزی بعد از یائسگی بپردازیم، جا دارد ابتدا شناختی از دوران یائسگی داشته باشیم. یائسگی برهه‌ای طبیعی از زندگی بانوان  است که در آن قاعدگی متوقف می‌شود. سن یائسگی بسته به شرایط آب و هوا و شرایط اقلیمی متفاوت است. متوسط سن یائسگی (درآمریکا) 51سالگی می‌باشد. ولی این سن ممکن است بین 40 تا 55 سالگی نیز متغییر باشد و نوسان داشته باشد.
با نزدیک‌شدن به یائسگی تخمدان‌ها استروژن کمتری تولید می‌کننداز این رو، یکی‌از ابتدایی و شایع‌ترین علائم نزدیک‌شدن به یائسگی تغییر در نظم پریودهاست.مثلا در دورانی که به یائسگی نزدیک می شوید دراین دوران ممکن است بارها پریود متوقف و دوباره شروع شود.

وقتی  تخمدان‌ها تولید کافی استروژن را متوقف می‌کنند، پریود قطع می‌شود. در واقع با یائسگی زن قدرت باروری خود را از دست می دهد. با این‌ حال تا یک‌ سال بعد از پایان آخرین پریود، شانس باردار شدن کاملا صفر نخواهد بود.

بیشتر بدانیم:مواد غذایی مضر برای واژن

علت خونریزی بعد از یائسگی

از آنجایی که فرد باید بعد از یائسگی بایستی خونریزی نداشته باشد و مشاهده هر گونه لکه بینی و خونریزی میتواند خطرناک بوده و مشکلاتی به همراه داشته باشد. علت خونریزی بعد از یائسگی میتواند بنا به دلایلی باشد. این دلایل شامل موارد زیر است:

پولیپ رحم:

پولیپ رحم نوعی توده غیر سرطانی میباشد. در حقیقت بافتی است که در داخل رحم یا دهانه آن ایجاد میشود. پولیپ‌ها با اینکه خوش‌خیم هستند اما اگر به موقع درمان نشود؛ ممکن است به توده سرطانی تبدیل شود. علائم شایع این بیماری ، خونریزی غیر منظم و لکه بینی بوده است. البته میتواند علامتی همچون درد شدید به همراه خونریزی بعد از رابطه جنسی نیز داشته باشد.

آتروفی دیواره داخلی رحم (اندومتر):

به بافت داخلی رحم گفته میشود. این توده سرطانی، به هورمون هایی مانند استروژن و پروژسترون پاسخ می دهد.همانطور که گفته شد، کاهش سطح هورمون ها بعد از یائسگی میتواند باعث نازک شدن بیش از حد اندومتر شده و در نتیجه،منجر به سست و بی ثبات شدن دیواره رحم و ایجاد خونریزی گردد. این اتفاق باعث خونریزی در زمان یائسگی میشود. از آنجایی که سرطان اندومتر در رحم آغاز می شود. اندومتر لایه ای در دیواره رحم است. به همین دلیل در این نوع  سرطان علاوه بر خونریزی غیر عادی، فرد درد لگن را نیز تجربه می کند. در بسیاری از موارد، برداشت رحم به منظور درمان سرطان اندومتر توصیه می‌گردد.فقط حدود 10 درصد از خانم‌هایی که دچار خونریزی بعد از یائسگی می‌گردد گردند به سرطان اندومتر مبتلا میشوند.

هایپرپلازی اندومتر:

این بیماری کاملا بر عکس حالت آتروفی اندومتر، و به معنی ضخیم شدن دیواره رحم می باشد. این وضعیت هنگامی بروز میکند که مقدار اضافی استروژن بدون حضور پروژسترون کافی وجود دارد و به طور معمول در بانوان یائسه ایجاد می شود. استفاده طولانی مدت از استروژن موجب افزایش خطر هایپرپلازی اندومتر می گردد و درنتیجه در صورت عدم درمان موجب سرطان می شود. همچنین گاهی امکان دارد، سلول های اندومتر به صورت غیر طبیعی رشد کرده و باعث ایجاد سرطان شوند. بنابراین هایپرپلازی اندومتر نیز با لکه بینی همراه است.

آتروفی واژن:

یکی از دیگر از علت خونریزی بعد از یائسگی میتواند آتروفی واژن باشد. از آنجایی که استروژن سبب سالم ماندن بافت واژن میشود. بعد از یائسگی، کاهش میزان استروژن می تواند باعث نازک، خشک و ملتهب شدن دیواره واژن شده و در نهایت منجر به خونریزی بعد از ایجاد رابطه جنسی گردد.

سرطان دهانه رحم:

معمولا خونریزی بعد از یائسگی بدون خطر است، اما می تواند نشانه‌ای نادر از سرطان دهانه رحم باشد. سرطان دهانه رحم به تدریج پیشرفت می کند.از علائم سرطان دهانه رحم میتوان به مواردی  شامل درد حین مقاربت یا ترشحات غیر طبیعی واژینال در خانم های یائسه اشاره کرد.

بیماری‌های قابل انتقال در حین ایجاد رابطه جنسی:

از دیگر علت خونریزی بعد از یائسگی میتوان به این موضوع اشاره کرد. برخی از بیماری های منتقل شونده از راه جنسی یا STD ،از جمله  کلامیدیا و گونوره‎ میتوانند باعث ایجاد لکه بینی یا خونریزی پس از رابطه جنسی شوند. زخم ناشی از تبخال تناسلی نیز میتواند موجب خونریزی گردد.

استفاده از برخی داروها:

مصرف برخی از داروها نیز میتواند علت خونریزی باشد. عوارض جانبی داروهایی مانند تاموکسیفن و داروههای رقیق‌کننده خون نیز از این دست داروهاست.

خونریزی بعد از یائسگی چیست؟

در حالت  طبیعی و در زمان قبل از یائسگی، بافت داخل رحم با سلول هایی به نام آندومتر پوشیده میشوند هرماه، یکبار سطح استروژن بدن به آندومتر فرو می‌ریزد و این فروریختن سبب ایجاد پریودی در زنان می شود. با افزایش تدریجی سن، استروژن بدن کاهش می یابد. در نتیجه دیوار آندومتر به تدریج نازکتر و نازکتر می شود. تا جایی ادامه پیدا میکند که دیگر تشکیل نمی‌گردد. هنگامی که خانمی بعد از گذشت یک سال به طور کامل پریود نشود، این موضوع یعنی منوپوز اتفاق افتاده است. در نتیجه بارزترین نشانه یائسگی در او خواهد بود.خونریزی بعد از یائسگی بسیار نادر بوده و اغلب ناشی از مشکلات جزئی است. اما میتواند علامت خطرناک و اخطار در مورد یک بیماری باشد. شناخت علت خونریزی بعد از یائسگی منجر به اقدام سریع در جهت درمان می‌باشد. آیا میدانید علت پریود شدن بعد از یائسگی چیست؟

بیشتر بدانیم: واژینیسموس یا دخول دردناک چیست و چه علائمی دارد؟

آیا میشود بعد از یائسگی پریود شد؟

معمولا بعد از یائسگی دیگر دوران قاعدگی تمای شده و پریود اتفاق نمی افتد. خونریزی پس از یائسگی ممکن است به دلیل یک بیماری جدی مانند سرطان باشد. اگر چه ممکن است قادر به پیش‌گیری از خونریزی غیرطبیعی واژینال نباشید، ولی می‌توانید در صورت مشاهده لکه بینی پس از یائسگی بلافاصله به پزشک برای معاینه مراجعه کنید.اما گاها درمانهای هورمونی علت خونریزی بعد از یائسگی هستند  که دیدن لکه خون در آنها طبیعی است. در ادامه به این مورد اشاره خواهیم داشت.

خونریزی بعد از یائسگی چه حکمی دارد؟

خونریزی غیر طبیعی پس از یائسگی، همیشه در حکم علامتی برای بیماری نیست. بلکه امکان دارد به دلیل یک عارضه جانبی در اثر مصرف داروهای هورمونی مانند تاموکسیفن رخ دهد.  این زنان بعد از یائسگی به ‌خاطر مصرف هورمون تراپی هنوز دچار خونریزی واژینال هستند. بسیاری از زنان، خونریزی در فواصل قاعدگی را در 6 ماه اول مصرف درمان‌های هورمونی جایگزین تجربه می کنند .پس مشاهده لکه بینی در این دوران جای نگرانی ندارد. در چنین دورانی مهم نیست که علت خونریزی چیست. مهم این است که با تشخیص سریع و کاهش عوامل خطر بیماری های ناشی از خونریزی بهترین استراتژی را  برای مبارزه با آن  پیاده سازیم.

بیشتر بدانیم: تاثیر آنتی بیوتیک‌ ها بر پریود

تشخیص خونریزی پس از یائسگی

با بررسی علت خونریزی بعد از یائسگی میتوان به علت تشخیص آن پرداخت. برای تشخیص این علل، پزشک متخصص پس از اخذ شرح حال و تاریخچه پزشکی و پرسیدن سوالاتی در مورد خونریزی، ممکن است بررسی‌های تشخیصی زیر را انجام دهد:

علائم خونریزی بعد از یائسگی

بسیاری از زنانی که خونریزی پس از یائسگی را تجربه میکنند، ممکن است علائم دیگری نداشته باشند. اما به محض خونریزی ممکن است با علائم دیگری نیز همراه باشد. این امر میتواند به علت خونریزی نیز بستگی داشته باشد.بسیاری از علائمی مانند گرگرفتگی که در مدت زمان دوره پیش از یائسگی اتفاق می‌افتد، اغلب پس از یائسگی به حداقل می‌رسد. اما علائم دیگری نیز ممکن است اتفاق بیفتد. این علائم شامل موارد زیر است:

• استرس و اضطراب
• افزایش عفونتهای دستگاه ادرار
• افزایش ناگهانی وزن
• خشکی واژن
• کاهش رابطه جنسی
• بیخوابی و کم خوابی

درمان خونریزی بعد از یائسگی

دانستن علت خونریزی بعد از یائسگی کمک میکند تا به فکر درمان این قضیه نیز باشیم. درمان این موضوع را میتوان به دو دسته کلی تقسیم کرد.این درمانها شامل موارد زیر است.

درمان پولیپ‌ها: برای درمان ناشی از این بیماری باید عمل جراحی شود. به این صورت که با عمل برداشته و حذف میگردد.

درمان آندومتر: این درمان ممکن است با استفاده از کرمهای استروژنی و پساری ها صورت گیرد.

درمان هیپرپلازی آندومتر: بسته به نوع هیپرپلازها پزشک دارو تجویز میکند. اینکار میتواند یا تجویز داروهای هورمونی (قرص ها، هورمون پروژستین، یا دستگاه داخل رحمی آی یو دی هورمونی) باشد و یا حتی هیسترکتومی کامل (یک جراحی وسیع با هدف برداشتن کامل رحم، دهانه رحم و تخمدان ها) .

درمان سرطان دهانه رحم: اگر علت خونریزی بعد از یائسگی به دلیل سرطان رخ داده باشد، درمان به نوع سرطان و مراحل آن بستگی دارد. درمان معمول سرطان آندومتر و یا دهانه رحم شامل جراحی، شیمی درمانی و پرتودرمانی است. معمولا برای جراحی، انجام هیسترکتومی کامل توصیه می شود.

درمان آتروفی واژن: استروژن درمانی برای درمان آتروفی واژن و آندومتر استفاده می شود و طبق تشخیص پزشک و معالجات آن، تجویز شیاف واژینال، قرص و حلقه واژن صورت میگیرد.

در دوران یائسگی ، واژن و دستگاه ادراری دچار چه تغییراتی می‌شوند؟

در دوران یائسگی استروژن کاهش می یابد. فقدان استروژن باعث ایجاد تغییراتی در واژن می‌شود. وقتی آستر واژن نازک و خشک می شود،  در این حالت می‌تواند موجب ایجاد درد در موقع آمیزش گردد. هم‌چنین ممکن است واژن در یائسگی نسبت به کسب عفونت مستعدتر گردد که در این‌صورت با سوزش و خارش همراه خواهد بود.

دستگاه ادراری نیز با افزایش سن  دچار تغییراتی می شود. از جمله  پیشابراه (مجرایی که ادرار را از مثانه به بیرون می‌آورد) ممکن است خشک، متورم یا تحریک‌پذیر شود. بعضی زنان هم نیاز پیدا می‌کنند که بیشتر از سابق به دستشویی بروند. احتمال عفونت مثانه نیز بعد از یائسگی افزایش می‌یابد.

علاوه بر سن، چه عوامل دیگری یائسگی را تسریع می‌کنند؟

حتی در صورتی‌که تخمدان ‌ها با جراحی برداشته شوند نیز یائسگی رخ خواهد داد. دراین مورد ممکن است علائم یائسگی حتی بسیار شدیدتر ظاهر شوند زیرا هورمون‌ها یکباره دچار افت می‌شوند. البته ناگفته نماند، برداشتن رحم (هیسترکتومی) نیز باعث قطع پریود می‌شود ولی یائسگی را به‌دنبال نخواد داشت(مگرآن‌که تخمدان‌ها نیز برداشته شده باشند.) که در این حالت بعد از هیسترکتومی فرد در هر سنی باشد،  یائسه می شود .

درمان خانگی خونریزی بعد از یائسگی

مصرف غذاهای سرشار از آهن از جمله مواردی است که در درمان خونریزی بعد از یائسگی در طب سنتی توصیه میگردد. از آنجایی که آهن یک ماده مغذی ضروری است که بدن به آن نیاز دارد. در اینگونه خونریزی‌ها باعث از دست‌رفتن آهن شده و همین به نوبه خود منجر به کم‌خونی میشود. برای جبران این کمبود، باید غذاهای سرشار از آهن مانند اسفناج، هویج، غذای دریایی، زردآلوی خشک، کشمش، کلم بروکلی و غیره را در رژیم غذایی خود بگنجانید. استفاده از غذاهای غنی از منیزیم نیز از این قاعده مستثنی نیست و موجب متعادل ساختن هورمونها میشود. مصرف غذاهای سرشار از منیزیم مانند آوکادو، میوه‌های خشک، موز، ماست، کدوتنبل و غیره استفاده نمائید.

تمرهندی سرشار از آنتی اکسیدان است. سطح کلسترول را پایین‌ می‌آورد و یکی از بهترین درمان‌های طبیعی و خانگی برای درمان خونریزی های ناشی از یائسگی است. بهتر است هسته‌های آن را جدا کرده و به آن آب و عسل اضافه‌کنید و به حالت خمیری مصرف کنید.

از دیگر مواردی که میتواند در درمان خونریزی در زمان یائسگی موثر باشد؛ میتوان به مواردی از جمله، دارچین، دانه گشنیز، زنجبیل، دانه خردل، سرکه سیب، موادغذایی امگا3 و انجیر و شیره چغندر و … اشاره کرد. لازم به ذکر است که دنباله روی  از سبک زندگی سالم و متعادل نمودن وزن، انجام حرکات ورزشی میتواند در این زمینه بسیار موثر باشد.

برای بهبود سلامتی در جلوگیری از خونریزی بعد از یائسگی چه باید کرد؟

تعادل تغذیه :

برای سلامتی در این دوران سعی کنید خوب و متعادل غذا بخورید. فراموش نکنید افراد مسن‌تر به کالری کمتری نیاز دارند ولی باید از مواد مغذی متنوع استفاده کنند. زنان بالای 50سال روزانه به 4/2میکروگرم ویتامین B12 و 5/1میلی‌گرم B6  نیاز دارند.

مصرف کلسیم و ویتامین D:

با بالا رفتن سن نیاز به کلسیم جهت حفظ سلامتی استخوان‌ها در زنان و مردان بیشتر می‌شود. زنان 51ساله و مسن‌تر باید روزانه 1200میلی‌گرم کلسیم مصرف نمایند. ویتامین D نیز برای سلامتی استخوان‌ها ضروری است. زنان 51 تا 70 ساله باید روزانه IU 600 ویتامین D دریافت کنند. زنان 71سال به بالا نیز روزانه به IU800 ویتامین D نیاز دارند.

کنترل خونریزی بعد از یائسگی بخاطر هورمون تراپی:

زنانی که بعداز یائسگی به ‌خاطر مصرف هورمون تراپی هنوز دچار خونریزی واژینال هستند، باید با مصرف آهن این کمبود را جبران نمایند تا بدن سالمتری داشته باشند.

بیشتر بدانیم: بی اختیاری ادرار بعد از زایمان؛ علائم، عوامل خطر و درمان

سخن پایانی

خونریزی پس از یائسگی با اقدامات به موقع به راحتی درمان می شود.شایان ذکر است که تشخیص به موقع علت خونریزی بعد از یائسگی در این زمینه بسیار مهم است. البته اگر خونریزی به دلیل سرطان رخ داده باشد، توجه به نوع سرطان و بازه زمانی  که در آن بیماری تشخیص داده شده ، مدت زمان درمان را، متفاوت خواهد کرد. هر چند بهتر است راهکارهای ذکر شده در این زمینه را جدی بگیرید. صرف نظر از علت خونریزی بعد از یائسگی ،  پیگیری منظم ویزیت های پزشکی می تواند به تشخیص زودهنگام مشکلات کمک کند. در این میان تغییر سبک زندگی و حفظ تناسب اندام و استفاده از رژیم غذایی متناسب را دست کم نگیرید.