سندروم پیش از قاعدگی PMS

سندروم پیش از قاعدگی یا پی‌ام‌اس مجموعه‌ای از علائم است که یک یا دو هفته پیش از شروع قاعدگی، به سراغ زنان می‌آید. در این دوره، بیش از 90% درصد زنان از علائمی مانند نفخ، سردرد و بدخلقی شکایت می‌کنند. در برخی زنان، این نشانه‌ها به قدری شدید است که باعث می‌شود چند روز، از کار و تحصیل باز بمانند، اما در برخی دیگر، این علائم خفیف‌تر است. به‌طور میانگین، نشانه‌های پی‌ام‌اس در زنان زیر سی سال، شایع‌تر است. برای تسکین علائم پی‌ام‌اس،با لونا باشید تا چرخی حول  سندروم پیش از قاعدگی  داشته باشیم. در صورت  عدم موفقیت در درمان سندروم پیش از قاعدگی ، می‌توانید به پزشک معالج مراجعه نمایید.

سندروم پیش از قاعدگی چیست؟

سندروم پیش از قاعدگی مجموعه‌ای از علائم روحی و جسمی است و بسیاری زنان، پس از تخمک‌گذاری و پیش از شروع دوران قاعدگی، با آن دست و پنچه نرم می‌کنند. پژوهشگران معتقدند پی‌ام‌اس در روزهای پس از تخمک‌گذاری رخ می‌دهد، چرا که در این دوره، اگر زنان باردار نشوند، سطح استروژن و پروژسترون، به‌میزان چشم‌گیری، کاهش پیدا می‌کند. چند روز پس از آغار دوران قاعدگی، علائم پی‌ام‌اس از بین می‌رود، چرا که سطح این هورمون‌ها دوباره افزایش پیدا می‌کند.

برخی زنان نیز دوران قاعدگی را بدون بروز هیچ‌کدام از علائم پی‌ام‌اس پشت سر می‌گذارند یا این‌که فقط علائم بسیار خفیفی را تجربه می‌کنند. در برخی زنان، علائم پی‌ام‌اس آنقدر شدید است که فعالیت‌های روزمره‌شان را، مانند رفتن به دانشگاه یا محل کار، مختل می‌کند. ممکن است علائم سندروم پیش از قاعدگی از نشانه‌های اختلال دیسفوریای پیش از قاعدگی (premenstrual dysphoric disorder یا به اختصار PMDD) باشد. وقتی دیگر قاعدگی رخ ندهد، مثلاً در دوران یائسگی، علائم پی‌ام‌اس نیز دیگر بروز نمی‌یابند. پس از بارداری نیز، ممکن است علائم پی‌ام‌اس برگردند، اما این بار، به شکلی متفاوت این عارضه بروز می‌کند.

علائم پی‌ام‌اس به سراغ چه کسانی می‌رود؟

از هر چهار زن، سه زن، در دورانی از زندگی‌اش، دچار علائم پی‌ام‌اس می‌شود. در اکثر زنان، این علائم خفیف است.  کمتر از 5% از زنانی که در سن باروری هستند شکل شدیدتری از پی‌ام‌اس را، به نام اختلال دیسفریک پیش از قاعدگی (PMDD)،  تجربه می‌کنند. علائم سندروم پیش از قاعدگی بیشتر در زنانی دیده می‌شود که

• سطح بالایی از استرس دارند.
• در میان اعضای خانواده‌شان، سابقۀ افسردگی وجود داشته است.
• سابقۀ ابتلا به افسردگی پس از زایمان یا افسردگی داشته باشد.

آیا علائم  سندروم پیش از قاعدگی (پی‌ام‌اس) با افزایش سن تغییر می‌کند؟

ممکن است در اواخر دهه‌ی سوم یا آغاز دهه‌ی چهارم زندگی و رسیدن به دوران یائسگی، این علائم در شما شدیدتر شود. در واقع، سندروم پیش از قاعدگی و سرگیجه در دوران نزدیک به یائسگی، یا مرحله‌ی پیش‌یائسگی، شدیدتر می‌شوند. این موضوع، به‌طورخاص، در مورد زنانی صدق می‌کند که خلق‌وخوی‌شان با تغییر سطح هورمون‌ها، طی چرخه‌ی قاعدگی، تغییر می‌کند. در سال‌های پیش از یائسگی، سطح هورمون‌های‌تان، به شکلی غیرقابل پیش‌بینی، بالا و پایین می‌شوند، چرا که بدن‌تان، آرام آرام، در حال رفتن به سوی یائسگی است. به همین ترتیب، ممکن است خلق‌وخوی‌تان تغییر کند یا این‌که بدتر شود. پس از یائسگی، وقتی دیگر چرخۀ قاعدگی در میان نیست، علائم پی‌ام‌اس نیز دیگر بروز نمی‌یابد.

 سندروم پیش از قاعدگی(پی‌ام‌اس) چه علائمی دارد؟

علائم دوران پی‌ام‌اس در هر زنی متفاوت است. ممکن است شما علائمی جسمی، مانند نفخ، داشته باشید یا این‌که علائم روحی، مانند غم و ناامیدی، به سراغ‌تان بیاید. حتی ممکن است علائم جسمی و روحی را، به‌طور هم‌زمان، تجربه کنید. البته این علائم ثابت نیستند، بلکه ممکن است همواره، در هر دوره‌ای از زندگی‌تان تغییر کنند.

 علائم جسمی سندروم پیش از قاعدگی( پی‌ام‌اس)

• سینه‌های متورم یا حساس
• یبوست یا اسهال
• نفخ
• گرفتگی عضلات
• درد شکم
• سردرد یا کمردرد
• عدم تحمل صدا یا نور

 علائم روحی و روانی سندروم پیش از قاعدگی(پی‌ام‌اس)

• کج‌خلقی و زودرنجی یا پرخاشگری
• احساس خستگی
• اختلالات خواب (پرخوابی یا بی‌خوابی)
• تغییر اشتها یا ولع غذا خوردن
• ناتوانی در تمرکز یا یادآوری
• ایجاد تنش یا اضطراب
• افسردگی، احساس غم و اندوه یا گریه کردن بی‌دلیل
• نوسانات خلقی
• کاهش میل جنسی

اگر این علائم خیلی شدید و آزاردهنده شدند یا این‌که زندگی و فعالیت‌های روزمره‌تان را مختل کردند، حتماً به پزشک مراجعه کنید.

دلیل بروز علائم سندروم پیش از قاعدگی(پی‌ام‌اس) چیست؟

هنوز علت سندروم قاعدگی دردناک و دلیل بروز علائم آن مشخص نیست. ممکن است تغییر سطح هورمون‌ها طی دورۀ قاعدگی در بروز این علائم نقش داشته باشد. این تغییرات بر برخی زنان تأثیر بیشتری می‌گذارد.

چگونه  سندروم پیش از قاعدگی(پی‌ام‌اس) را تشخیص دهیم؟

و اما راه‌های تشخیص سندروم پیش از قاعدگی چیست؟ راه مشخصی برای تشخیص پی‌ام‌اس وجود ندارد. پزشک سوالاتی را در مورد علائم‌تان از شما می‌پرسد. برای مثال، می‌پرسد:

• این علائم چه زمانی بروز پیدا می‌کنند؟
•  شدت‌شان چقدر است؟
•  چه تأثیری بر زندگی روزمره‌تان می‌گذارند؟

اگر علائم زیر را مشاهده کردید، احتمالاً، سندروم پیش از قاعدگی به سراغ‌تان آمده است:

• در حداقل سه سیکل پیوستۀ قاعدگی، علائم پی‌ام‌اس پنج روز پیش از شروع چرخه‌ی قاعدگی بروز یابند.
• علائم چهار روز پس از شروع چرخه‌ی قاعدگی از بین بروند.
• این علائم شما را از انجام فعالیت‌های روزمره بازدارند.

طی چند ماه، حواس‌تان به علائم سندروم پیش از قاعدگی و شدت‌شان باشد. هر روز، علائم‌تان را در تقویمی یادداشت کنید یا این‌که اپلیکیشن مخصوص این کار را روی گوشی تلفن همراه‌تان نصب کنید و این علائم را در آن وارد کنید. هنگام مراجعه به پزشک، این یادداشت‌ها را نیز همراه‌تان داشته باشید.

سندروم پیش از قاعدگی از کی شروع می‌شود و چگونه بر سلامتی تأثیر می‌گذارد؟

تقریباً نیمی از زنانی که با علائم سندروم پیش از قاعدگی دست‌وپنجه نرم می‌کنند مشکلات سلامتی دیگری نیز دارند که پیش از شروع چرخه‌ی‌ قاعدگی، شدت می‌گیرند. این مشکلات وجوه اشتراکی با علائم پی‌ام‌اس دارند:

• افسردگی و اختلالات اضطرابی: این دو مورد شایع‌ترین مشکلاتی هستند که با سندروم پیش از قاعدگی هم‌پوشانی دارند. افسردگی و اختلالات اضطرابی شبیه به پی‌ام‌اس هستند و ممکن است پیش از شروع دوران قاعدگی یا طی آن، تشدید شوند.
• آنسفالومیلیت میالژیک (ME) یا سندروم خستگی مزمن (CFS): برخی زنان مبتلا به سندروم خستگی مزمن می‌گویند درست پیش از شروع چرخه‌ی قاعدگی، علائم‌شان تشدید می‌شود. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که زنان مبتلا به سندروم خستگی مزمن ممکن است خون‌ریزی شدیدتری داشته باشند و دچار یائسگی زودرس شوند.
• سندروم روده‌ی تحریک‌پذیر (IBS): سندروم روده‌ی تحریک‌پذیر سبب بروز علائمی مانند درد شکمی و نفخ می‌شود. در برخی زنان، علائم روده‌ی تحریک‌پذیر، درست پیش از شروع قاعدگی، تشدید می‌شود.
• سندروم درد مثانه (BPS): احتمال این‌که زنان مبتلا به سندروم قاعدگی دردناک مثانه، در دوران پی‌ام‌اس، درد شکمی شدیدتری را تجربه کنند بیشتر است.

علاوه بر این‌ها، پی‌ام‌اس می‌تواند سبب تشدید بیماری‌هایی مانند آسم، انواع آلرژی و میگرن شود.

آیا درمان خانگی برای التیام علائم سندروم پیش از قاعدگی وجود دارد؟

• طی ماه، ورزش‌های هوازی را فراموش نکنید. ورزش می‌تواند علائمی مانند افسردگی، عدم تمرکز و خستگی را تسکین دهد.
• غذای سالم مصرف کنید. دو هفته پیش از شروع قاعدگی، از مصرف مواد غذایی حاوی کافئین، نمک و شکر خودداری کنید. قطع کردن این مواد غذایی می‌تواند سبب التیام علائم پی‌ام‌است شود. در مورد رژیم غذایی سالم برای زنان بیشتر مطالعه کنید.
• خواب کافی را فراموش نکنید. سعی کنید هشت ساعت خواب شبانه‌تان تکمیل باشد. بی‌خوابی ارتباط مستقیمی با افسردگی و اضطراب دارد و می‌تواند سبب تشدید برخی علائم سندروم پیش از قاعدگی ، مانند بدخلقی، شود.
• راهی سالم برای کنار آمدن با استرس را بیابید. با دوستان‌تان صحبت کنید یا این‌که بنویسید. برخی زنان نیز یوگا، ماساژ و مدیتیشن را مفید می‌دانند.
•  سیگار نکشید! طبق داده‌های حاصل از مطالعه‌ای گسترده، علائم سندروم پیش از قاعدگی در زنان سیگاری، در مقایسه با زنان غیرسیگاری، شدیدتر است.

چه داروهایی برای درمان علائم پی‌ام‌اس مناسب است؟

برخی داروها به درمان علائم سندروم پیش از قاعدگی کمک می‌کنند. برخی از این داروها نیازی به نسخه ندارند و می‌توانید آن‌ها را بدون نسخه تهیه کنید. این داروها می‌توانند علائمی مانند سردرد، کمردرد، درد شکمی و درد سینه را التیام دهند. این داروها عبارتند از:

• ایبوپروفن
• ناپروکسن
• آسپرین

برخی زنان پیش از شروع  قاعدگی، از داروهای مُسکن استفاده می‌کنند، چرا که معتقدند این داروها سبب کاهش درد و خونریزی طی این دوره می‌شود. اگر این داروهای مُسکن اثرگذار نبودند، می‌توانید به سراغ داروهای نسخه‌ای بروید:

• قرص‌های ضدبارداری می‌توانند برخی علائم جسمی پی‌ام‌اس را کنترل کنند، اما ممکن است سبب تشدیدعلائم دیگر شوند. این قرص‌ها انواع مختلفی دارند و شاید مجبور شوید برای یافتن مناسب‌ترین‌شان، چندین نوع را امتحان کنید. در واقع، باید قرصی را بیابید که به التیام علائم‌تان کمک کند.
• داروهای ضد افسردگی می‌توانند به التیام علائم روحی و روانی پی‌ام‌اس کمک کنند. این مورد برای زمانی مناسب است که دیگر داروها اثرگذارد نباشند. مهارکننده‌های بازجذب سروتونین یا SSRIها از رایج‌ترین انواع داروهای ضدافسردگی در درمان علائم سندروم پیش از قاعدگی هستند.
• داروهای ادرارآور یا دیورتیک‌ها نیز می‌توانند به بهبود علائمی مانند نفخ و درد سینه کمک کنند.
• داروهای ضد اضطراب می‌توانند به کاهش استرس و اضطراب در این دوران کمک کنند.

همه‌ی داروها عوارض و خطراتی را نیز به همراه دارند. پیش از مصرف هر دارو، با پزشک‌تان در مورد عوارض و مزایای آن مشورت کنید.

آیا برای درمان علائم پی‌ام‌اس، باید ویتامین یا مواد معدنی مصرف کنم؟

شاید مصرف ویتامین‌ها و مواد معدنی در درمان سندروم پیش از قاعدگی اثرگذار باشد. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی به التیام علائم پی‌ام‌اس کمک می‌کنند. البته، سازمان غذا و دارو (FDA) ویتامین‌ها، مواد معدنی و مکمل‌های گیاهی را به اندازه‌ی داروها تأئید نمی‌کند. پیش از مصرف هر گونه مکمل، با پزشک مشورت کنید.

مطالعات فواید مواد معدنی و ویتامین‌های زیر را تأئید می‌کنند:

·        کلسیم

کلسیم می‌تواند به بهبود برخی علائم پی‌ام‌اس، مانند خستگی، ولع به خوردن و افسردگی، کمک کند. برخی مواد غذایی، مانند شیر، پنیر و ماست، سرشار از کلسیم هستند. برخی مواد غذایی نیز، مانند آب پرتقال، غلات و نان، حاوی کلسیم (غنی‌شده با کلسیم) هستند. همچنین، می‌توانید از مکمل کلسیم استفاده کنید.

·        ویتامین ب6

ویتامین ب6 می‌تواند به التیام برخی علائم سندروم پیش از قاعدگی ، مانند بدخلقی، حساسیت‌پذیری، نفخ، اضطراب و فراموش‌کاری، کمک کند. این ویتامین در مواد غذایی مانند ماهی، مرغ، سیب‌زمینی، میوه (به غیر از مرکبات) و غلات غنی‌شده، یافت می‌شود. همچنین، می‌توانید این ویتامین را به صورت مکمل روزانه مصرف کنید.

پژوهش‌ها حاکی از آن‌اند که موارد زیر علاوه بر فایده، می‌توانند عوارضی را نیز در پی داشته باشند:

·        منیزیم

منیزیم به کاهش علائم پی‌ام‌اس، مانند سردردهای میگرنی، کمک می‌کند. اگر دچار میگرن قاعدگی، حتماً با پزشک مشورت کنید و از او بپرسید که آیا باید منیزیم بیشتری مصرف کنید یا نه! منیزیم در سبزیجات پهن‌برگ، مانند اسفناج، گردو، غلات سبوس‌دار و غلات غنی‌شده وجود دارد. همچنین، در صورت تمایل، می‌توانید از مکمل منیزیم استفاده کنید.

·        اسیدهای چرب اشباع‌نشده (امگا3 و امگا6)

پژوهش‌ها نشان می‌دهند مکمل‌های حاوی 1 تا 2 گرم اسیدهای چرب اشباع‌نشده می‌توانند به التیام درد شکم و دیگر علائم پی‌ام‌اس کمک می‌کند. بذر کتان، گردو، ماهی و سبزیجات پهن‌برگ از منابع سرشار از اسیدهای چرب اشباع‌نشده هستند.

جایگزین به بهبود علائم پی‌ام‌اس کمک می‌کند؟

و اما می‌رسیم به تأثیر طب مکمل یا طب جایگزین بر علائم پی‌ام‌اس! برخی زنان می‌گویند یوگا و مدیتیشن سبب بهبود علائم پی‌ام‌اس در آن‌ها می‌شود. برخی زنان نیز مکمل‌های گیاهی را اثرگذار می‌دانند. پیش از مصرف این مکمل‌ها، با پزشک‌تان مشورت کنید، چرا که ممکن است با داروهای‌تان تداخل داشته باشند، از اثرگذاری داروها بکاهند یا این‌که عوارض خطرناکی را در پی داشته باشند. سازمان غذا و دارو مکمل‌های گیاهی را به اندازۀ داروها تأئید نمی‌کنند.  برخی مطالعات اثرگذاری مکمل‌های دارویی را تأئید می‌کنند، اما برخی دیگر این اثرگذاری را تأئید نمی‌کنند. بسیاری مکمل‌های گیاهی و دمنوش برای سندروم پیش از قاعدگی را نباید به همراه داروها مصرف کرد. برخی مکمل‌های گیاهی موثر بر علائم پی‌ام‌اس یا درمان خانگی سندروم پیش از قاعدگی عبارتند از:

·        کوهوش سیاه

کوهوش سیاه نوعی گیاه دارویی است و ریشه و بخشی از ساقۀ آن را، که داخل خاک قرار دارد، به ‌صورت تازه یا خشک، دم می‌کنند، قرص یا کپسولش را مصرف می‌کنند یا عصارۀ آن رابعه عنوان درمان خانگی سندروم پیش از قاعدگی می‌خورند. کوهوش سیاه را معمولاً برای درمان علائم یائسگی زنان استفاده می‌کنند و برخی زنان نیز از آن برای درمان علائم پی‌ام‌اس بهره می‌گیرند.

·        گیاه پنج‌انگشت

از میوۀ رسیده و خشک‌شدۀ گیاه پنج‌انگشت برای تهیۀ عصارۀ مایع یا قرص‌هایی استفاده می‌کنند که زنان آن‌ها را برای بهبود علائم پی‌ام‌اس مصرف می‌کنند. زنانی که قرص ضدبارداری مصرف می‌کنند یا هورمون‌درمانی انجام می‌دهند نباید گیاه پنج‌انگشت مصرف کنند.

·        روغن گل‌مغربی

روغن گل‌مغربی را از بذر گیاه گل‌مغربی می‌گیرند و در کپسول می‌ریزند. برخی زنان می‌گویند که کپسول روغن گل‌مغربی به التیام علائم پی‌ام‌اس در آن‌ها کمک می‌کند، اما پژوهش‌ها حاکی از آن‌اند که این روغن، در کنار فوایدش، عوارضی را نیز در پی دارد.

سخن آخر

پژوهشگران همواره به دنبال یافتن راه‌هایی برای درمان سندروم پیش از قاعدگی هستند. برای آگاهی بیشتر در مورد راه‌های درمان پی‌ام‌اس، به وب‌سایت ….. مراجعه کنید.

منابع

 https://www.womenshealth.gov/menstrual-cycle/premenstrual-syndrome