بی اختیاری ادرار بعد از زایمان؛ علائم، عوامل خطر و درمان

بی اختیاری ادرار پس از زایمان در زنانی که زایمان طبیعی می‌کنند بیشتر رایج است. در واقع اکثر زنان بعد از زایمان با مشکل بی اختیاری ادرار مواجه می‌شوند. بانوان بعد از زایمان در هنگام سرفه کردن و خندیدن و پریدن با مشکل بی‌اختیاری ادرار مواجه می‌شوند. بیشتر بانوان تصور می کنند که مصرف کمتر مایعات و استفاده بیش از حد سرویس بهداشتی می‌تواند مشکل آنها را برطرف کند. در واقع کم کردن میزان مایعات و تخلیه بیش از حد مثانه نه تنها مشکل را برطرف نمی‌کند بلکه ممکن است سبب بدتر شدن مشکل آنها شود. در صورت بروز چنین مشکلی بهتر است سریعاً به پزشک مراجعه کنید.

بیشتر بدانیم لخته شدن خون قاعدگی چیست؟    

بی‌اختیاری ادرار پس از زایمان

بی اختیاری ادرار بعد از زایمان به حالتی می‌گویند که مادر بعد از زایمان نتواند کنترل مثانه خود را در دست بگیرد یا به عبارت دیگر نتواند خود را کنترل کند. این وضعیت ممکن است در دوران بارداری نیز رخ دهد هرچند که پس از زایمان رایج‌تر است. در صورتی که عضلات کف لگن ضعیف شوند به علت فشار بر مجرای ادرار و مثانه، فرد نمی‌تواند خود را کنترل کند و بلافاصله بعد از خنده و سرفه و مواردی از این قبیل دچار نشت ادرار می‌شود. فردی که دچار مشکل بی‌اختیاری ادرار است  ممکن است استرس این را داشته باشد که در صورت خنده یا سرفهامکان دارد دیگران متوجه مشکل او شوند. این مسئله  باعث می شود خانم ها روزانه چندین حادثه از این دست را تجربه کنند.

بی اختیاری ادرار پس از سزارین و زایمان طبیعی 

نگران نباشید بی اختیاری ادرار پس از زایمان طبیعی یا سزارین تنها مشکل شما نیست.  این عارضه در بین بانوان بسیار رایج است و مادران خواسته یا ناخواسته روزانه چندین بار با نشت تصادفی ادرار مواجه می‌شوند. بی اختیاری ادرار پس از زایمان ممکن است نشان دهنده مشکلات دیگر نیز باشد. بنابراین هیچ گاه این مشکل را نادیده نگیرید و در صورت بروز چنین مشکلی به پزشک مراجعه کنید. در صورتی که بعد از زایمان با این مشکل مواجه شدید، باید فورا اقدام به درمان از دست دادن کنترل مثانه کنید. به طور کلی قسمت‌های مختلف بدن نظیر عضلات کف لگن و اعصاب و رباط‌های کف لگن مانع از بی‌اختیاری ادرار می‌شوند. اما در صورت آسیب دیدن این نواحی در طول زایمان ممکن است عملکرد خود را از دست بدهند. این مشکل در بانوان کاملا متفاوت است و هر فردی درجات مختلفی از این مشکل را تجربه می‌‌کند.

چه عواملی باعث بی اختیاری پس از زایمان می شوند؟ 

سوالی که در اینجا مطرح می‌شود این است که چه عواملی باعث بی اختیاری پس از زایمان می شوند؟ بی اختیاری ادرار بعد از زایمان دارای یک سری دلایل می باشد. که تنها یک مورد آن به زایمان مربوط می شود. در طول زایمان ممکن است پزشک برای تسهیل زایمان در صورتی که زمان زایمان افزایش پیدا کند، از راهکارهای دیگری استفاده کند. همچنین در بعضی مواقع قرار دادن سوند می‌تواند سبب بروز چنین مشکلی شود البته به تدریج این مشکل از بین می‌رود. در هنگام زایمان طبیعی به مثانه فشار شدیدی وارد می‌شود و همین موضوع می‌‌تواند این مشکل را به وجود آورد. بیشتر مادران و بانوان بعد از زایمان با این مشکل مواجه می‌شوند. ممکن است این مشکل بعد از گذشت مدت زمان کوتاهی برطرف شود. در برخی موارد نیز مشکل برطرف نمی‌شود و فرد مجبور به مراجعه به پزشک می‌شود.

بیشتر بخوانیم: علت اسهال در پریود چیست؟ انواع راه های درمان اسهال در دوران قاعدگی

درمان احتباس ادرار بعد از زایمان طبیعی

حال سوال این است که درمان احتباس ادرار بعد از زایمان طبیعی امکان‌پذیر است یا خیر؟ بعضی بانوان ممکن است بعد از زایمان با مشکل دفع ادرار مواجه شوند و در این هنگام احتمال بروز عفونت ادراری در آنها وجود دارد. در صورتی که علائمی نظیر تب، درد هنگام ادرار داشتید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. خوشبختانه برای بی اختیاری ادرار بعد از زایمان راه‌های درمانی مختلفی وجود دارد. فرد برای درمان عفونت ادراری باید از پزشک کمک بگیرد. در بعضی مواقع پزشک برای بانوانی که دارای مشکلات خفیف هستند تمرینات کف لگن را پیشنهاد می‌کند. بانوانی که دارای مشکلات خفیف هستند می‌توانند با انجام تمرینات کف لگن به صورت مرتب مشکل خود را برطرف کنند. به طور کلی برای درمان این مشکل باید از پزشک حاذق کمک بگیرید.

مشکل دفع ادرار بعد از زایمان طبیعی

مشکل دفع ادرار بعد از زایمان طبیعی اصلا جای خجالت و نگرانی ندارد. در صورتیکه با مشکل بی اختیاری ادرار پس از زایمان مواجه شدید، خجالت و ترس را کنار گذاشته و به دنبال درمان آن باشید. در بعضی مواقع بانوانی که دارای بی‌اختیاری ادرار هستند ممکن است با مشکل یبوست و درد مواجه شوند. بیشتر زنان بلافاصله بعد از زایمان این مشکل را تجربه می‌‌کنند اما در برخی از زنان ممکن است بعد از گذشت سال‌ها پس از زایمان این مشکل بروز کند. بی‌اختیاری ادرار نه تنها بر روی سلامتی جسمی زن‌ها تاثیر منفی می‌‌گذارد بلکه می‌‌تواند از لحاظ اجتماعی و روانی به آنها صدمه بزند.

به چه دلیل بعد از زایمان نشت ادرار رخ می‌دهد؟

همانطور که در قسمت قبل اشاره کردیم، ممکن است بی اختیاری ادرار بعد از زایمان رخ دهد. در دوران بارداری عضلات رحم و شکم شل می‌شوند. در واقع با افزایش وزن جنین و اختلالات هورمونی این مشکل به وجود می‌آید. همچنین در هنگام زایمان عضلات کف لگن یا عضلات رحم و شکم ضعیف می‌شوند. با ضعیف شدن و کشیده شدن عضلات کف لگن امکان منقبض کردن عضلات کف مثانه برای جلوگیری از نشت ادرار سخت می‌شود. در هنگام بارداری هورمون‌هایی در بدن شما تولید می‌شود که سبب کش آمدن عضلات کف لگن می‌شوند. عضلات کف لگن عضلاتی هستند که از مثانه و رحم حمایت می‌کنند. در این صورت مثانه ضعیف شده و موجب نشت ادرار می‌شود.

مدت زمان بی‌اختیاری ادرار بعد از زایمان طبیعی چقدر است؟

مدت زمان بی‌اختیاری ادرار در بانوان بعد از زایمان طبیعی متفاوت است. همانطور که در قسمت بالا نیز به آن اشاره کردیم بعضی از بانوان بلافاصله بعد از زایمان دچار این مشکل می‌شوند. بی اختیاری ادرار پس از زایمان در بعضی از بانوان بلافاصله برطرف می‌شود و در بعضی دیگر به راحتی برطرف نشده و ممکن است مشکلات دیگری را به وجود آورد. به همین دلیل پیشنهاد می‌‌شود که در صورت بروز چنین مشکلی با یک پزشک متخصص مشورت کرده و درمان را شروع کنید. در بعضی مواقع زنان با افزایش سن دچار این مشکل می‌شوند. این مشکل ممکن است در زنانی که در سن بالا هستند نیز دیده شود.

راه‌های درمان بی‌‌اختیاری ادرار

درمان بی اختیاری ادرار پس از زایمان باید توسط یک پزشک متخصص انجام گیرد. نادیده انگاشتن این مشکل اصلا پذیرفته نیست. همانطور که در قسمت بالا اشاره کردیم ممکن است پزشک با تشخیص خود برای زنانی که دچار بی‌اختیاری ادراری خفیف هستند تمرینات کف لگن را پیشنهاد کند که باید به صورت منظم انجام شود. این تمرینات سبب قوی شدن عضلات کف لگن شده و از بی‌اختیاری ادرار جلوگیری می‌کنند. شاید پزشک پیشنهاد کند که مصرف کافئین را کاهش دهید. همچنین می‌توانید برای جلوگیری از کثیف شدن لباس از نوار بهداشتی یا پد بهداشتی استفاده کنید. برای جلوگیری از ادرار هنگام سرفه و خنده پایتان را به یکدیگر بچسبانید و عضلات لگنتان را سفت کنید. در این صورت عضلات کف لگن سفت شده و از نشت ادرار جلوگیری می‌کند.

تمرین پیشنهادی  برای تقویت مثانه جهت پیشگیری از بی اختیاری ادرار پس از زایمان

با انجام تمرین کف (کگل) بصورت روزانه، می توانید مثانه خود را تقویت و بار دیگر کنترل آن را به دست آورید. پس از زایمان استمرار تمرینات کف لگن باعث  افزایش گردش خون اطراف واژن می‌شود، که این امر به بهبود تورم، کبودی، و پارگی کمک می‌کند. هر قدر در انجام این تمرین تداوم بیشتری به خرج دهید، نتایج بهتری به دست خواهید آورد. معمولا افراد ورزشکار بخوبی می دانند که هر ورزشی در روزهای اولیه زیاد خود را نشان نمیدهد. اما اگر هر روز این تمرینات را انجام دهید حدود سه ماه طول می‌کشد تا شاهد نتایج مثبت آن باشید. آن زمان است که متوجه تغییر بزرگی در عضلات خود خواهید بود. برعکس اگر ناامید شوید و دست از ورزش کردن بکشید، با گذر زمان مجددا عضلات شما ضعیف می‌شوند و دوباره دچار بی اختیاری ادرار خواهید بود.

پدهای ضخیم جهت جلوگیری از عارضه بی اختیاری ادرار

تمرینات به مرور زمان عضلات شما را تقویت خواهند کرد . اما در صورتی که در روزهای نخست، تمرینات ورزشی عضلات کف لگن نتواند به رفع مشکل شما کمک کند، از متخصص زنان کمک بگیرید. بهترین راه در روزهای اول زایمان استفاده از پدهای مخصوص است . این پدها می‌تواند به جذب ادرار نشت شده کمک کند و شما را از استرس بی اختیاری نجات بخشد. برای جلوگیری از بی‌اختیاری ادرار از یک پد ضخیم که قدرت جذب بالایی دارد استفاده کنید زیرا این پدها در مقایسه با پدهای نازک، بهتر ادرار را جذب می‌کنند. بعد از رفع مشکل می توانید پک های نازک بکار ببرید.

 تاخیر انداختن برای رفتن به سرویس بهداشتی:

اگر می خواهید حرکتی برای تقویت لگن خود انجام دهید بهتر است تمرین کنید ادرار را در مثانه خود تا مدتی نگه دارید. هنگامی که نیاز فوری به دفع ادرار دارید، کمی صبر کنید پس به سرویس بهداشتی بروید. وقتی مثانه پر است حساس می شود و نیاز است سریعتر تخلیه شود. بهتر است چند ثانیه ای صبر کنید و در تمرینات بعد به تدریج به زمان نگه داشتن ادرار بیافزائید. اگر بتوانید با تمرینات مکرر این زمان را بین 30 دقیقه تا یک ساعت ارتقا دهید، مثانه می تواند با حجم ادرار بیشتری کار کرده و ظرفیت خود را افزایش دهد. انجام تمرینات کف لگنی به مرور عضلات مثانه را تقویت می کند.

پرهیز از مصرف کافئین:

بی اختیاری ادرار بعد از زایمان با مصرف کافئین تشدید می شود. برای درمان این عارضه سعی کنید از مصرف کافئین اجتناب کنید. زیرا باعث التهاب مثانه می‌شود و در فرایند نگه داشتن ادرار اختلال ایجاد می‌کند.

بی‌اختیاری ادرار چه علائمی دارد؟

بی اختیاری ادرار پس از زایمان به این صورت است که فرد به طور ناخواسته و بدون اطلاع ادرار می‌کند. در باختیاری ادرار پس از زایمان، علائمی نظیر فشار در ناحیه لگن و تخلیه بیش از حد مثانه و نشت ادرار در هنگام شب و… در فرد رخ می‌دهد. فردی که با این مشکل مواجه می‌شود در هنگام سرفه و عطسه و خنده یا بلند کردن اجسام سنگین و ایستادن و حتی انجام فعالیت‌های ورزشی و فعالیت‌های سنگین دچار نشت ادرار می‌شود.  فرد نباید فعالیت‌های سنگین انجام دهد و از آنجایی که عضلات لگن شل و ضعیف شده‌اند باید به دنبال راهکارهایی برای سفت شدن عضلات لگن و درمان آن باشد.

بیشتر بخوانیم: افتادگی واژن چیست و چگونه درمان می‌شود؟

علت خون در ادرار بعد از زایمان

وجود خون در ادرار رنگ آن را تغییر می دهد. تغییر رنگ ادرار به رنگ صورتی، قرمز یا به رنگ نوشابه نشان از وجود خون در ادرار است. دفع لخته های خون از طریق ادرارمعمولا دردناک نیست ولی می تواند علامت وجود مشکلات چون خونریزی مقعد، مشکل  در کلیه‌ها یا خونریزی رحم باشد.

عوامل مختلفی که می‌توانند این مشکل را ایجاد کنند، عبارت‌اند از:

اطلاعاتی در مورد بی‌اختیاری استرسی

بی‌اختیاری استرسی به حالتی می‌گویند که مادر بعد از زایمان در هنگام پریدن و دویدن، بلند کردن اجسام سنگین و انجام فعالیت‌های سنگین دچار نشت ادرار شود. با توجه به نظر پزشکان این مشکل ممکن است در ماه سوم بارداری رخ دهد چرا که در این زمان رحم بر روی مثانه فشار وارد می‌کند. علت آن می تواند هورمون‌هایی باشد که در هنگام بارداری تولید می‌‌شوند. هورمون‌های تولید شده در هنگام بارداری قدرت کنترل مثانه را کاهش داده و سبب بروز بی‌اختیاری می‌شوند. این موضوع می‌‌تواند بر روی زندگی روزمره و روتین زندگی مادران تاثیر منفی داشته باشد.

اطلاعاتی در مورد بی‌اختیاری فوریتی

اکثر زنان به این مدل از بی‌اختیاری دچار هستند. بی‌اختیاری فوریتی ناشی از بیش فعالی مثانه بوده سبب نشت ادرار می شود. بی‌اختیاری در بانوان متفاوت است. در بعضی از بانوان خفیف و در بعضی از بانوان شدید می‌باشد. بی‌اختیاری فوریتی به این صورت است که مثانه مادر خالی از ادرار می‌باشد اما مادر یکباره احساس می‌کند که ادرار به مثانه فشار وارد می‌کند. در بعضی مواقع  قبل از اینکه مادر به سرویس بهداشتی برسد دچار نشت ادرار می‌شود. خوشبختانه این موضوع قابل درمان بوده و بیشتر زنانی که بعد از زایمان دچار این مشکل می‌شوند در مدت زمان کمی درمان می‌شوند. بافت‌ها و عضلات کشیده شده کف لگن بانوان بعد از زمان بهبود پیدا کرده و مشکل به طور کلی درمان یا خفیف‌تر می‌شود.

برای درمان  بی اختیاری ادرار چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

این سوال که بعد از بروز بی‌اختیاری ادرار چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم، بسیار پرتکرار است. در جواب این سوال باید بگوییم که در بعضی مواقع نشت ادرار به معنی بروز مشکلات دیگر نیز می‌باشد به همین دلیل بعد از مشاهده این مشکل سریعاً به پزشک مراجعه کنید. مشکل از دست دادن کنترل مثانه یک موضوع غیرعادی است و می‌تواند نشان دهنده این موضوع باشد که عضلات کف لگن شما ضعیف شده است. سهل انگاری در این موضوع می‌‌تواند مشکلات جدی‌تری را به وجود آورد. بنابراین اگر بعد از زایمان دچار بی‌اختیاری ادرار شدید بلافاصله در کوتاهترین زمان به پزشک مراجعه کنید.

آیا بانوان می‌توانند از بی اختیاری ادرار پس از زایمان جلوگیری کنند؟

در جواب این سوال باید بگوییم بانوان و مادران می‌‌توانند برای به حداقل رساندن این مشکل اقداماتی انجام دهند. به عنوان مثال اقداماتی نظیر حفظ وزن متعادل و انجام تمرینات ورزشی مناسب و حفظ حرکات روده می‌تواند از بروز چنین مشکلاتی جلوگیری کند. چاقی می‌تواند در بی‌اختیاری ادرار تاثیرگذار باشد. بنابراین بهتر است وزن خود را متعادل نگه دارید. تمرینات ورزشی مناسب برای سفت شدن عضلات لگن قبل از بارداری و بعد از بارداری می‌تواند در جلوگیری و درمان بی‌اختیاری ادرار تاثیرگذار باشند. از طرف دیگر یبوست می‌تواند به مجاری ادراری فشار وارد کند و این موضوع می‌‌تواند یکی از دلایل بروز بی‌اختیاری ادرار باشد.

بیشتر بدانیم: آیا کمبود آهن در بدن باعث ریزش مو می‌شود؟

جمع‌بندی

بعضی از بانوان و زنان بعد از زایمان با مشکل بی‌اختیاری ادرار مواجه می‌شوند. بی‌اختیاری ادرار بسیار شایع بوده و بعد از زایمان رخ می‌دهد. دلیل بروز چنین موضوعی شل شدن و ضعیف شدن عضلات کف لگن است. درمان بی‌اختیاری ادرار اصلا کار سختی نبوده و با مراجعه به پزشک و طی کردن پروسه درمان، درمان می‌شود. علت خون در ادرار بعد از زایمان و احتباس ادرار بعد از سزارین ممکن است عفونت باشد.