بدون شک راجع به برداشتن رحم چیزهایی شنیده اید اما به راستی علت هیسترکتومی و انواع آن کدام است. چرا رحم برداشته می شود و عوارض برداشتن رحم در زنان جوان  چه می تواند باشد. آیا بعد از برداشتن رحم پریود میشویم یا بطور کامل یائسه می شویم. نکته دیگر اینکه اگر به هر دلیلی مجبور به این عمل شدیم  برداشتن رحم در رابطه زناشویی تاثیر دارد یا همه چیز به روال عادی است . با لونا همراه شوید تا صحبتی حول علت هیسترکتومی و انواع آن  داشته باشیم.

علت هیسترکتومی و انواع آن  

هیسترکتومی می‌تواند به صورت بخشی از رحم باشد یا به صورت کلی باشد که کاملا بسته به عارضه‌ای که بیمار به آن مبتلا است، وابسته است. عمل جراحی برداشتن رحم انواع مختلفی دارد که می‌توان به هیسترکتومی سوپرسرویکال یا ساب توتال اشاره کرد.  در روش هیسترکتومی سوپرسرویکال تنها بخش فوقانی رحم برداشته می‌شود اما دهانه رحم برداشته نمی‌شود. یعنی به طور کل بافت رحم و دهانه برداشته می‌شود. ولی در روش هیسترکتومی رادیکال بافت‌های اطراف رحم و کل بافت رحم، دهانه رحم و بخش فوقانی واژن از بدن خارج می‌شود.

هیسترکتومی واژینال

در مواردی که شرایط عمومی بیمار جوری باشد که امکان انجام روش هیسترکتومی یا برداشتن رحم باز فراهم نباشد یا اصلا پزشک این روش را مناسب نداند از روش‌های کمتر تهاجمی استفاده می‌کند، که می‌توان به روش هیسترکتومی واژینال اشاره کرد. در این روش در واژن شکاف ایجاد شده و از آن طریق رحم خارج می‌شود و بعد از انجام عمل جای زخم بخیه می‌خورد و هیچ ردی بر روی بدن بیمار باقی نمی‌ماند. هیسترکتومی واژینال نسبت به روش‌های لاپاراسکوپی یا روش‌های تهاجمی عوارض کمتری داشته و از بهترین روش‌های جراحی برداشتن رحم به شمار می‌رود.

بیشتر بدانیم: 7 اختلال مهم قاعدگی: علت و درمان آن

روش های عمل هیسترکتومی

روش‌‌های مختلفی برای جراحی هیسترکتومی یا برداشتن رحم وجود دارد که بسته به علت هیسترکتومی و انواع آن  و میزان تجربه پزشک جراح یا شرایط عمومی جسمانی فرد بیمار ممکن است پزشک برای انجام عمل برداشتن رحم روش‌های مختلفی پیشنهاد دهد. البته انجام این عمل بر روی تکمیل دوره نقاهت و روند بهبودی بیماری تاثیرگذار است. جراحی لاپاروسکوپی، جراحی باز و جراحی سنتی از روش‌های عمل هیسترکتومی هستند. البته در جراحی لاپاروسکوپی از تکنیک‌های کمتر تهاجمی استفاده می‌شود.

عمل هیسترکتومی یا برداشتن رحم

هیسترکتومی یک نوع عمل جراحی است که برای برداشتن رحم انجام می گیرد. علت هیسترکتومی و انواع آن  بسیار گسترده هستند و این جراحی دلایل مختلفی دارد که می‌توان به فیبروئید‌های رحم و ایجاد مشکلاتی مانند خونریزی و درد اشاره کرد. افتادگی رحم نیز می‌‌تواند از دلایل برداشتن رحم باشد که موجب می‌شود رحم از موقعیت طبیعی خود خارج شود. بیماری سرطان تخمدان‌های رحم و دهانه رحم نیز از دیگر دلایل هستند.

خونریزی‌های غیرطبیعی واژینال و التهابات و دردهای مزمن لگنی، بیماری آندرومتروزیس و ضخیم شدن دیواره رحم نیز از دلایل دیگر برداشتن رحم در زنان است که در ادامه در خصوص آنها توضیحاتی ارائه خواهیم داد.  جراحی برداشتن رحم تنها در زمانی انجام می‌شود که روش‌های غیرتهاجمی درمان تاثیر نداشته باشند و پزشک چاره‌ای جز برداشتن رحم نداشته باشد.

آیا برداشتن رحم در رابطه زناشویی تاثیر دارد

در واقع این سوال یکی از رایج‌ترین پرسش‌ها در زمینه انجام عمل هیسترکتومی یا برداشتن رحم است. اینکه برداشتن رحم و تخمدان بر روی کیفیت رابطه زناشویی تاثیر دارد یا نه بیشتر به میزان علاقه زوجین به هم برمی گردد.  اما چیزی که مسلم است بانوان بعد از عمل جراحی می‌توانند رابطه داشته باشند. البته در بسیاری از افرادی که این عمل را انجام داده‌اند تاثیر منفی نداشته و علاوه بر این که کیفیت رابطه جنسی آنها تغییر نکرده بلکه در بسیاری موارد بهبود نیز یافته است. بنابراین نباید در این خصوص نگرانی داشته باشند. البته افرادی که رابطه جنسی خوب و مناسب قبل از انجام عمل هیسترکتومی داشته‌اند ممکن است بعد از انجام عمل هیسترکتومی رابطه جنسی آنها تغییر نکند و همچنان رابطه خوبی داشته باشند. البته امکان دارد کیفیت رابطه بعد از انجام عمل برای بسیاری از بانوان بالا تر هم برود.

عوارض برداشتن رحم در زنان جوان

پس از مطالعه علت هیسترکتومی و انواع آن، باید به عوارض آن بپردازیم. عمل هیسترکتومی یا برداشتن رحم ممکن است خطراتی به دنبال داشته باشد اما اغلب افرادی که این عمل را انجام می‌دهند با آن مواجه نمی‌شوند.

از خطرات برداشتن رحم می‌توان به خونریزی ، بی‌اختیاری ادرار، تداخل مجاری ادرار و مدفوع با مجاری واژن،  از دست دادن توانایی بارداری، افزایش احتمال گسترش سلول‌های سرطانی و یائسگی زودهنگام و افتادگی واژن در قسمتی که واژن به سمت بیرون حرکت می‌کند  اشاره کرد. یائسگی دوره‌ای است که در آن تخمک گذاری در بانوان در بطور کامل متوقف می‌شود؛ بانوان یائسه افرادی هستند که حداقل به مدت یک سال تجربه‌ی قائدگی نداشته‌اند و علائمی همچون گرگرفتگی، مشکلات روانی، تعریق شبانه، کاهش میل جنسی، پوکی استخوان و… را تجربه می‌کنند.

از عوارض کوتاه‌ مدت جراحی هیسترکتومی می‌توان:

درد یا تورم در حفره‌ی شکمی، خستگی به مدت میانگین شش هفته، تغییرات اشتهایی، عفونتهایی که ناشی از محل زخم هستند، هموراژ و آسیب به اعضا، آسیب به بافت‌های اطراف رحم یا ایجاد لخته خون نوسانات خلقی و بروز برخی علائم یائسگی را نام برد. از عوارض جراحی هیسترکتومی گزارش شده می‌توان به درد و اسپاسم ماهیچه‌ها، عفونت‌های قارچی، درد مفاصل، بی‌خوابی و درد در ناحیه‌ی قفسه‌ی سینه اشاره کرد. ناگفته نماند برخی از افرادی که جراحی هیسترکتومی را پشت سر گذاشته‌اند و عوارض آن را بر حافظه و عملکرد ذهنی خود تجربه نموده‌اند. .. البته عوارض گفته شده ممکن است به ندرت رخ دهند. عمل هیسترکتومی نیز ریسک‌هایی به همراه دارد . به منظور کاهش این عوارض، روش‌های درمانی جایگزین هورمونی را امتحان می‌کنند؛ اما متاسفانه تا کنون اطلاعات دقیقی درباره‌ی امکان رفع این عارضه موجود نیست، پیشنهاد می‌شود در این خصوص با پزشک خود مشورت داشته باشید.

بیشتر بدانیم: 6 راه خلاصی از بوی بد واژن

آیا بعد از برداشتن رحم پریود می‌شویم؟

در پاسخ به این سوال باید بگوییم پریودی زمانی اتفاق می‌افتد که از پوشش داخلی رحم خون جاری شود. پریودی از اوایل سن جوانی در بانوان تا دوران بلوغ و یائسگی اتفاق می‌‌افتد. هیسترکتومی یا برداشتن رحم یکی از جراحی‌های سنگین در بانوان به شمار می‌رود که در طی فرایند این عمل از روش‌های مختلفی برای برداشتن رحم استفاده می‌شود. بنابراین پس از عمل هیسترکتومی خانم‌ها پریود نمی‌شوند. البته ممکن است بعد از هیسترکتومی لکه بینی رخ دهد که به مرور این عارضه بر طرف می شود.

هیسترکتومی با استفاده از جراحی باز

علت هیسترکتومی و انواع آن  بسیار متنوع هستند. روش هیسترکتومی باز یا روش سنتی به این صورت است که بر روی شکم بیمار شکاف‌های ایجاد می‌شود. البته این روش جراحی بیشتر شایع بوده و بیشتر برای بیماری‌های بی‌خطر از این روش جراحی استفاده می‌شود. در واقع پزشکان زنان و زایمان در قاعده شکم یک شکاف ۵ تا ۷ اینچی ایجاد می‌‌کنند و از طریق این شکاف رحم را از بدن خارج می‌نمایند. پس از انجام این عمل فرد بیمار باید در بیمارستان به مدت دو الی سه روز تحت نظارت پزشک قرار گیرد. از آنجایی که این عمل به صورت باز انجام می‌گیرد بعد از جراحی بر روی شکم، زخم اسکار همیشگی است.

توصیه پزشکان به افرادی با پریود سنگین

پزشکان در افرادی که پریودی طولانی مدت یا نامنظم و سنگین دارند و نمی‌توانند خونریزی غیرطبیعی را با روش‌های دیگر کنترل کنند پیشنهاد به عمل جراحی رحم می‌کنند. همچنین زنانی که دچار درد مزمن لگن هستند و تنها راه درمان آنها برداشتن رحم است باید این عمل را انجام دهند. البته پزشکان بیماران را به طور دقیق بررسی و ارزیابی می‌کنند در صورتی که نیاز به عمل جراحی نداشته باشند، عمل را انجام نمی‌دهند. بانوانی که قصد دارند در آینده باردار شوند باید از روش‌های دیگری برای درمان استفاده کنند.

بیشتر بدانیم: رنگ ترشحات واژن و نشانه‌های آن

مشکلات برداشتن تخمدان در عمل هیسترکتومی و درمان آن 

اگر در طول هیسترکتومی یا برداشتن رحم در زمان زیر ۴۰ سال تخمدان برداشته شود در این افراد یائسگی زودرس اتفاق می‌افتد. در واقع در این زمان ترشح هورمون جنسی در زنان متوقف می‌شود و با مشکلات متعددی مانند کاهش میل جنسی، احساس گرگرفتگی، خشکی واژن، عرق کردن و سایر علائم رو به رو می‌شوند. البته اگر دو تخمدان برداشته شود برای درمان این مشکلات درمان جایگزین هورمونی استفاده می‌شود تا از توقف تولید استروژن و علائم یائسگی زودرس جلوگیری شود.

سایر روش‌های هیسترکتومی یا برداشتن رحم

همانطور که از نام این روش مشخص است با استفاده از لاپاراسکوپی، برداشتن رحم با لیزر انجام می‌گیرد. در واقع در شکم سوراخ‌هایی ایجاد شده و ابزار جراحی وارد بدن می‌شود و رحم را از بدن خارج می‌کند. در روش بعدی از طریق شکم ابزارهای لاپاروسکوپی وارد بدن شده و از طریق شکاف‌هایی که در ناحیه واژن ایجاد شده است پزشک اقدام به برداشتن رحم می‌کند.

روشی دیگر نیز وجود دارد که به روش لاپاروسکوپی و کمک ربات شناخته می‌شود. در واقع این روش تا حدودی شبیه به روش هیسترکتومی لاپاروسکوپیک می‌باشد اما تفاوت آن این است که جراح از یک ربات پیشرفته کمک می‌گیرد تا ابزار لاپاروسکوپی را در بدن افراد کنترل نماید و جراحی را به انجام برساند.

آیا روش درمان جایگزینی برای انجام این عمل وجود دارد ؟

در این قسمت به روش درمان جایگزینی برای انجام عمل هیسترکتومی می‌پردازیم. هیسترکتومی یا برداشتن رحم ممکن است در بعضی موارد بهترین روش درمانی باشد. اما روش برداشتن رحم توسط پزشک ترجیح داده می‌شود. پزشک می‌تواند از روش‌‌های غیرتهاجمی برای درمان این مشکل استفاده کند. البته با روش‌‌های جایگزین بیماری‌‌های مختلفی از جمله فیبروئید رحم، افتادگی رحم و بیماری اندومتریوزیس و پریودهای نامنظم درمان می‌شود.

بیشتر بدانیم: چگونه در مورد رابطه‌ی جنسی صحبت کنیم؟

چه انتظاراتی باید بعد از برداشتن رحم داشت؟ 

بسیاری از افراد به دنبال علت دل‌ درد بعد از برداشتن رحم هستند، اما توجه کنید که ایجاد درد بعد از عمل کاملا طبیعی است. ممکن است در روزهای اول پس از عمل با دردهای طبیعی مانند درد در ناحیۀ واژن یا لگن و شکم مواجه شوید. نگران نباشید پزشکان متخصص برای تسکین دردهای شما مسکن تجویز می‌کنند.

همچنین در چند هفته اول بعد از عمل هیسترکتومی خروج خون و مایعات از واژن کاملاً طبیعی است. برای جلوگیری از یبوست بعد از انجام این عمل بانوان باید مایعات زیادی مصرف کنند. البته ممکن است بیمار بعد از انجام عمل مشکلاتی در عدم کنترل ادرار یا دفع ادرار داشته باشد، اما این مشکل موقتی است و به مرور زمان برطرف می‌شود. ممکن است به دلیل ایجاد اختلال در تولید هورمون‌های جنسی مشکلاتی مانند تغییرات روحی روانی و افسردگی برای افراد ایجاد شود که کاملا طبیعی است.

مراقبتهای بعد از برداشتن رحم

علت هیسترکتومی و انواع آن بسیارند که می توانند سبب جراحی شوند. بعد از انجام هیسترکتومی یا برداشتن رحم باید مراقبتهای بعد از برداشتن رحم را انجام داد. همچنین بیمار باید از فعالیت‌‌های سنگین اجتناب نماید و تا جایی که می‌تواند استراحت کند. بیمار باید در طول فرآیند نقاهت بیماری از رانندگی کردن خودداری نماید. علاوه بر آن باید با مشورت پزشک زنان و زایمان حرکات ورزشی سبکی انجام دهند که این حرکات ورزشی برای دوران نقاهت طراحی شده اند.

در صورتی که پزشک پیاده‌‌روی را برای بیمار منع نکرده باشد، باید در طول روز چند دقیقه پیاده‌روی کند. بیمار باید از ایستادن‌های طولانی و حمل کردن یا برداشتن اجسام سنگین خودداری نماید. سبزیجات و میوه‌هایی که دارای فیبر هستند و آب فراوان مصرف نمایند. همواره پیشنهاد می شود داروها را به موقع مصرف کنند.

باورهای غلط راجع به عمل جراحی هیسترکتومی

قبل از عمل جراحی ممکن است در مورد چاقی بعد از عمل یا افسردگی و افزایش موهای صورت و سختی آمیزش هراس داشته باشید. در حقیقت تمامی باورهای گفته شده غلط هستند و نباید ذهن خود را قبل از عمل به این باورهای غلط مشغول سازید این عمل کاملا امن بوده و حتی می‌توان گفت از امن‌ترین روش‌های درمان است.

البته ممکن است بعد از انجام جراحی با مشکلاتی مواجه شوید اما توجه کنید بسیاری از عوارض به ندرت اتفاق می‌افتند. همچنین امکان دارد ۱۲ هفته روند بهبود و دوره نقاهت طول بکشد اما تسریع روند نقاهت بعد از عمل تا حدی بستگی به شما دارد و باید بعد از عمل جراحی به توصیه‌های پزشک عمل کرده تا دوره نقاهت بهتری را پشت سر بگذارید. همچنین سعی کنید در دوران نقاهت از آمیزش واژینال پرهیز کنید.

سوالات رایج در خصوص عمل لیزر رحم یا هیسترکتومی

1.     دلیل تجویز استروژن پس از عمل لیزر رحم چیست؟

یک یا هردو تخمدان‌ در عمل هیسترکتومی برداشته می‌شوند و سطح ترشح هورمون استروژن بشدت کاهش می‌یابد؛ بدین جهت دریافت استروژن در دوره‌های پس از عمل لیزر رحم می‌تواند جایگزین خوبی برای فقدان این هورمون تا دوره‌ی یائسگی باشد. به خاطر داشته باشید که هیچ‌گاه نباید بدون تجویز پزشک، خودسرانه استروژن دریافت کنید در غیر این صورت عوارض غیر قابل جبرانی گریبان‌گیر شما می‌شود.

2.     کدام روش‌های درمانی می‌توانند جایگزین مناسبی برای عمل هیسترکتومی باشند؟

در این باره بهتر است اول با پزشک خود قبل از عمل لیزر رحم مشورت شود؛ به عنوان مثال فیبروم رحم بدون جراحی با روش میومکتومی یا آمبولیزاسیون قابل درمان می‌باشند؛ به این صورت که جریان‌های خون‌رسان به فیبروم‌ها در روش آمبولیزاسیون بدون جراحی قطع می‌شوند و فیبروم درمان می‌شود.

3.     مشاهده‌ی چه علائمی پس از عمل هیسترکتومی نشانگر ضرورت مراجعه به پزشک است؟

تنگی نفس، مشکل در ادرار، درد شدید در قفسه‌ی سینه، ترشحات غیر معمول، تب و لرز. سعی کنید در صورت تجربه‌ی هر یک از این علائم خود را در کم‌ترین زمان ممکن به پزشک برسانید.

4.     آیا نیاز به انجام آزمایش پاپ ‌اسمیر بعد از عمل لیزر رحم می‌باشد؟

ابتدا باید توجه شود که اگر دلیل انجام عمل هیسترکتومی، سرطان دهانه‌‌ی رحم باشد، آزمایش پاپ اسمیر باید صورت گیرد؛ اما در صورتی که دهانه‌ی رحم به همراه خود رحم برداشته شده باشد، معمولا به آزمایش پاپ اسمیر نیاز نیست. ولی فراموش نکنید انجام معاینات منظم پس از عمل هیسترکتومی یکی از مواردی است که باید حتما رعایت شود.

5.     علت درد در کمر پس از عمل لیزر رحم چیست؟

در واقع علت دقیق و مشخصی درباره‌ی این عارضه در دسترس نیست اما می‌توان به برخی موارد حدسی که عامل کمر درد می‌باشند اشاره کرد. عدم تحرک پس از عمل هیسترکتومی و دراز کشیدن طولانی‌ مدت یکی از عوامل این عارضه می‌تواند باشد؛ همچنین سابقه‌ی درد کمر و حرکات نادرست در جابجایی پس از عمل می‌توانند زمینه‌ساز کمر درد پس از لیزر رحم شوند. از آنجایی که اغلب جراحی‌های هیسترکتومی در موقعیت لیتوتومی صورت می‌گیرند، فشار در ناحیه‌ی کمر نیز در صورت قرارگیری طولانی مدت در حالت لیتوتومی افزایش می‌یابد و درد کمر تشدید می‌شود.

جمع بندی   

در این مقاله سعی کردیم در مورد عمل برداشتن رحم یا جراحی هیسترکتومی اطلاعاتی ارائه دهیم. علاوه بر این به علت هیسترکتومی و انواع آن پرداختیم. همچنین در مورد سوال‌های رایج و مراقبت‌های بعد از عمل هیسترکتومی نیز توضیح دادیم. مدت زمان عمل برداشتن رحم با توجه به روش‌های مختلفی که برای این عمل وجود دارد متغیر است. ناگفته نماند عمل جراحی هیسترکتومی بیشتر در زنان بین ۴۰ تا ۵۰ ساله انجام می‌شود.