ماموگرافی چیست. به چه دردی می خورد و بهترین زمان جهت انجام آن چه زمان است. سرطان سینه یک بیماری شایع در میان زنان است که باعث رشد تومور در غدد سینه می شود. متاسفانه سن ابتلا به این بیماری٬ در کشور ما  کاهش پیدا کرده و تعدادی از خانم ها را در سن پایین درگیر کرده است. ماموگرافی ابزاری است برای معاینه سینه و ضروری است که زنان بعد از سن 35 سالگی به منظور جلوگیری و تشخیص زود هنگام بیماری سرطان سینه این تست را انجام دهند. در این مقاله در رابطه با سوال ماموگرافی چیست؟ شما را  بیشتر راهنمایی خواهیم کرد و توصیه‌هایی در مورد چگونگی انجام این آزمایش برایتان قرار خواهیم داد.

ماموگرافی چیست و چگونه انجام می‌شود؟

برای پاسخ به این سوال بد نیست در ابتدا شناختی از مامو گرافی داشته باشیم و بدانیم این اصطلاح کجا و به چه منظور بکار برده می شود.

ماموگرافی چیست؟

ماموگرافی آزمایشی است که بافت سینه را مورد بررسی قرار می‌دهد در این نوع آزمایش از پرتو جزئی اشعه ایکس استفاده می‌شود. این روش یکی از روش های تشخیص سریع بیماری سرطان سینه به وسیله ی تابش پرتوهای خفیف اشعه ایکس می باشد. لازم است آزمایش ماموگرافی را  به صورت دوره‌ای٬ تمام بانوان انجام دهند. به طور معمول در مواردی که مراجعه کننده دارای علایمی از جمله درد ، تشخیص توده ، پوسته پوسته شدن سطح سینه یا فرورفتگی و سایر ناهنجاری های مربوط به سینه باشد پزشک برای اطمینان از نوع عارضه ماموگرافی را توصیه میکند.در این آزمایش قبل از آن که تومور‌های سرطانی و یا کیست‌های پستان قابل تشخیص شوند با معاینه توسط پزشک تشخیص داده می‌شود.  البته در این آزمایش وجود سرطان به طور کامل تشخیص داده نمی‌شود.

توجه داشته باشید که:

اگر در تست انجام شده این احتمال داده شود که فرد مشکوک به سرطان سینه است٬ بافت مشکوک جهت نمونه برداری به آزمایشگاه‌های مربوطه فرستاده می شود تا نتیجه‌ نهایی آزمایش به فرد اطلاع داده شود. تست ماموگرافی بصورت سالانه به زنان بالای 40 سال توصیه می شود. زنانی هم که در اطرافیان آنها پیشینه ابتلا به سرطان سینه و رحم  وجود دارد، میبایست غربالگری ماموگرافی را زودتر از سن 40 سالگی انجام دهند. همیشه تشخیص به موقع و زود هنگام در روند بهبود موثرتر بوده است.

بیشتر بدانیم: سندروم پیش از قاعدگی PMS

روش انجام مامو گرافی به چه شکل است

روش انجام ماموگرافی به این شکل است که دستگاه مورد نظر از دو صفحه طراحی شده است. این دستگاه به یک جعبه مستطیلی عمودی شبیه است و برای انجام این تست پزشک سینه ها را میان این دو صفحه  موازی قرار می‌دهد. صفحه‌ها به یک‌دیگر نزدیک می‌شوند و به این ترتیب  بافت پستان فشرده می‌شود تا دستگاه بتواند تصویری دقیق از پستان داشته باشد. پس از قرار گیری مناسب پستان٬ پزشک به شما می‌گوید نفس خود را حبس کنید. دستگاه با استفاده از اشعه x تصویری از بافت سینه ثبت می‌کند. این آزمایش چندین مرتبه با زوایای مختلف تصویر برداری می‌شود.

دستگاه های مامو گرام دارای سه نوع دیجیتال ، CAD و DBT میباشد .

• در دستگاه های نوع دیجیتال، اشعه ایکس مستقیما به بافت بدن برخورد می کند و تصویر پردازشی روی فیلم رادیو گرافی به نمایش در می‌آید. با مشاهده تصویر تشخیص نوع عارضه برای پزشک راحت می شود.
• در دستگاه های نوع CAD وضعیت غیر نرمال سینه از جمله توده ها ، کلسیم رسوب کرده و… پررنگ نمایش داده میشود با متمایز شدن این قسمتها تشخیص عارضه و تجویز نوع دارو برای متخصص راحتتر می شود.
• در دستگاه های مامو گرام نوع DBT که به ماموگرافی سه بعدی معروف است ، از سینه در زوایای مختلف به صورت سه بعدی عکس برداری می‌شود. وجه تمایز این دستگاه با دستگاههای دیگر در این است که پزشک می تواند با استفاده از آن تومور های چندگانه را تشخیص دهد.

بهترین زمان جهت انجام ماموگرافی

در ادامه مبحث مامو گرافی چیست به این نکته می رسیم که ، چه زمان باید برای تست مامو گرافی اقدام کنیم. هر خانمی لازم است که در طول زندگی خود ماموگرافی را انجام دهد. اگر عامل خطرناکی برای سرطان سینه متوجه شما نباشد٬ اولین ماموگرافی را میتوان در سن 35 سالگی انجام داد. این آزمایش از سن 40 تا 50 سالگی هر یک سال و نهایت هر سه سال باید انجام شود. از سن 50 سالگی نیز بانوان باید سالانه این آزمایش را تکرار کنند. به خاطر داشته باشید همواره بهترین زمان برای انجام ماموگرافی یک هفته بعد از  پایان دوره قاعدگی است و اگر مشکل خاصی را در داخل سینه خود احساس می‌کنید حتما در مورد آن با پزشک خود صحبت کنید.

انواع ماموگرافی کدام است؟

ماموگرافی در دو دسته کلی تقسیم بندی می‌شود؛ و شامل ماموگرافی غربالگری و ماموگرافی تشخیصی است. ماموگرافی غربالگری یک آزمایش روتین است که زنان برای بررسی سرطان سینه و یا دیگر تغییرات سینه آن را باید انجام دهند. در ماموگرافی تشخیصی پزشک اگر توده ویا علائمی از سرطان سینه را در بدن شما ببیند آنجام ان را تجویز می‌کند. در ماموگرافی تشخیصی از اشعه x استفاده می‌شود تا بتوان از زوایای مختلف سینه را مورد ارزیابی قرار داد.

بیشتر بدانیم: حساسیت به کاندوم و درمان آن

چه افرادی در معرض بیماری سرطان سینه هستند؟

در کشور ما سرطان سینه نسبت به کشورهای دیگر متاسفانه در سنین پایین‌تر بیش‌تر دیده می‌شود و این در حالی است که عارضه زمانی خود را نشان می دهد که در بافت سینه منتشر شده و برای درمان آن اقدامات زیادی نمی‌توان انجام داد. بررسی این عوامل اهمیت آنکه بدانیم ماموگرافی چیست و چه کاربردی می‌تواند داشته باشد را دو چندان می‌کند. در افرادی که این بیماری به صورت سابقه فامیلی دیده می‌شود افراد را بیشتر در معرض ابتلا قرار خواهد داد. البته این بدان معنی نیست که  اگر کسی در فامیل یا آشنایان نزدیک سابقه سرطان پستان داشته باشد بیشتر مورد تهدید این بیماری است. فقط ۵ تا ۱۰ درصد دلیل ابتلا به سرطان سینه به دلیل سابقه فامیلی و ارثی است که به دو ژن «بی آر سی ای ۱» و «بی آر سی ای ۲» بر می گردد.

از فاکتورهای اصلی ابتلا به سرطان سینه، که شاید کمتر به آن توجه شود ، عامل جنسیت و سن افراد است که به طور معمول در سن یائسگی و پس از آن این عارضه شایع‌تر می شود .  متاسفانه به خاطر سبک زندگی بی تحرک امروزی و تغذیه های فست فودی، این مشکل به سن های پایین تر هم کشیده شده است که می تواند تلنگری برای توجه بیشتر به سبک زندگی جوانان باشد. موارد اشاره شده زیر ، عواملی هستند که ممکن است خطر ابتلا به سرطان سینه در آن ها بیشتر دیده شود.

• قاعدگی و یائسگی دیررس
• نخستین بارداری بعد از سن 30 سالگی
• افرادی که سابقه سرطان در یک سینه دارند
• مصرف دخانیات
• قاعدگی زود هنگام
• افرادی که اصلا بچه دار نمی شوند
• مصرف مواد غذایی چرب و چاق شدن بعد از یائسگی
• داشتن سابقه رادیوتراپی هم می تواند ایجاد سرطان را جلو بیاندازد.
• کسانی که پس از یائسگی به مدت طولانی درمان های هورمونی جایگزین استفاده می کنند

تفسیر جواب ماموگرافی

پس از پاسخ به این که ماموگرافی چیست باید به این سوال پاسخ داد که تفسیر این آزمایش چگونه است.  بعد از انجام آزمایش به شما گفته می‌شود تا زمان آماده شدن تصاویر منتظر بمانید. در ماموگرافی تصاویر اسکن شده به یافتن کلسیفیکاسیون یا همان ذخایر کلسیم موجود در سینه بیمار کمک می‌کند٬ البته ذخایر کلسیم نشانه‌ای بر وجود سرطان نیست. ممکن است در سینه زنان کیست‌هایی که با عنوان کیسه‌های پر از مایعات شناخته می‌شوند در طول چرخه قاعدگی به طور طبیعی ایجاد شوند٬ این کیست ها نیز سرطانی نیستند و به صورت خود‌به‌خود از بین خواهند رفت. در تفسیر جواب ماموگرافی این موارد نیز در کنار هر گونه توده سرطانی قابل تشخیص خواهد بود.

بیشتر بخوانیم: چگونه در مورد رابطه‌ی جنسی صحبت کنیم؟

پزشک متخصص پس از آن که تصویر برداری از بافت سینه را انجام می دهد در صورت داشتن نمونه آزمایشات ماموگرافی٬ آزمایش جدید را با آزمایشات قبلی مقایسه می‌کند تا بتواند احتمال هر گونه تغییرات در بافت سینه را بهتر متوجه شود.

ماموگرافی کجا خوبه؟

در انتخاب یک مرکز ماموگرافی٬ همواره دقت داشته باشید که از کیفیت مناسبی برخوردار باشند. بغیر از تجهیزات با کیفیت٬ رادیولوژیست متخصص نیز دارای اهمیت است تا بتواند تشخیص قویتری از بافت‌های غیر طبیعی پستان داشته باشد. در نتیجه لازم است به مرکزی مراجعه کنید که پزشکان متخصص مشغول به کار هستند. در شرایطی لازم است برای انجام نتیجه دقیق‌تر احتیاج به نمونه‌گیری باشد. پزشک رادیولوژیست به طور همزمان نمونه‌برداری برای شما انجام می‌دهد.  برای انجام عکسبرداری تنها 10 دقیقه زمان لازم است اما در صورت نمونه‌برداری زمان تست شما بیشتر خواهد شد. لازم به ذکر است برخلاف باور بسیاری از افراد اشعه تابیده شده به بدن هرگز سرطان زا نبوده و خطری فرد را تهدید نمی‌کند.

نحوه آمادگی برای انجام ماموگرافی

بعد از دانستن آن که ماموگرافی چیست و انجام آن دارای اهمیت فراوانی است٬ نیاز است که شما برای انجام آن از قبل آمادگی های لازم را داشته باشید. در ادامه مطلب به این موارد اشاره خواهیم کرد:

فواید انجام ماموگرافی چیست؟

1. انجام این آزمایش خطر مرگ در افراد مبتلا به سرطان پستان را کاهش خواهد داد.
2. ماموگرافی توانایی تشخیص انواع مختلف سرطان سینه را دارا است.
3. ماموگرافی توانایی تشخیص تومورهای کوچک را دارد. در نتیجه گزینه‌های درمان برای بیمار افزایش پیدا می‌کند.
4. در استفاده از ماموگرافی هیچ گونه اشعه ای در بدن بیمار برجا نمی‌ماند.
5. اشعه x استفاده شده از این دستگاه عارضه جانبی برای شما نخواهد داشت.

معایب ماموگرافی چیست؟

ماموگرافی یکی از مناسب‌ترین روش‌های تشخیص سرطان سینه است. اما بدان معنا نیست که این روش معایبی در برنداشته باشد. در کنار پاسخ به این سوال که ماموگرافی چیست لازم است از معایب استفاده از این روش آگاهی داشته باشید چراکه ممکن است در تست ماموگرافی نیز اشتباهاتی صورت گیرد. به عنوان نمونه در صورت وجود پروتز در سینه انجام این آزمایش ممکن است کاملا دقیق صورت نگیرد. زنانی که پروتز سینه انجام داده اند در هنگام انجام تست درد بیشتری حس می‌کنند و ممکن است بعد از انجام تست بافت پروز تغییر شکل داده و یا پاره شود. به ویژه اگر پروتز سینه از قبل مشکلاتی داشته باشد انجام تست ماموگرافی می‌تواند سبب نرم شدن پروتز شود. با این حال پزشک برای افرادی که عمل پروتز سینه را انجام داده‌اند برای آنکه نتایج آزمایش از دقت بیش تری برخوردار باشد عکس های بیشتری خواهد گرفت.

در حالت دیگر نیز ممکن است ماموگرام از دقت بالایی برای پیدا کردن تومور سینه برخوردار نباشد. تفسیر نتایج ماموگرافی امری دشوار است به این دلیل که فرم طبیعی سینه زنان  با یک‌دیگر متفاوت است در نتیجه این نکته مهم را باید دانست که تمام سرطان های سینه با استفاده از این روش قابل تشخیص نخواهند بود. البته برای رفع این مشکل پزشک متخصص از شما درخواست می‌کند که آزمایش‌های قبلی خود را در اختیار وی قرار دهید تا بررسی سینه شما کاملتر صورت گیرد.

ماموگرافی رایگان

با توجه به اینکه تعداد زیادی از افراد مبتلا به بیماری سرطان سینه هستند٬ اما همچنان در رابطه با اهمیت و دانستن اینکه ماموگرافی چیست و چرا باید انجام شود نیازمند اطلاع رسانی بیش‌تری هستند. زیرا سرطان سینه اگر در زمان مناسب تشخیص داده شده باشد این بیماری درمان پذیر خواهد بود. هدف از انجام این آزمایش نیز تشخیص توده های سرطانی است. به این منظور انجام این آزمایش در شرایطی به صورت رایگان نیز انجام می پذیرد. به عنوان مثال به مناسبت هفته ملی سرطان٬ واحد‌های سلامت در بعضی از بیمارستان‌ها اعلام می کنند که انجام آزمایش ماموگرافی را به صورت رایگان انجام خواهند داد. برای انجام عمل ماموگرافی در این حالت نیازی به دستور پزشک نیست و شما می‌توانید فقط با داشتن کارت ملی خود آزمایش مورد نظر را انجام دهید.

ماموگرافی و سونوگرافی کدام یک بهتر است؟

شاید این سوال بسیاری از افراد باشد که ماموگرافی چیست و چه مزیتی نسبت به سونوگرافی برای معاینه سینه دارد؟  انجام تست سونوگرافی به خانم های جوان بیشتر توصیه می‌شود. به این دلیل که در جوانی بافت سینه بسیار متراکم است و انجام ماموگرافی نتایجی دقیقی را به آنها نشان نخواهد داد. انجام ماموگرافی مناسب بانوان مسن است که بافت سینه تراکم کمتری دارد. با این وجود اگر در معاینه فیزیکی توده‌ای در سینه احساس شود پزشک معالج بدون در نظر گرفتن سن بیمار هر دو آزمایش را تجویز می‌کند.

تفاوت ماموگرافی و سونوگرافی

یکی از تفاوت‌های  اساسی میان ماموگرافی و سونوگرافی را می‌توان در اشعه‌هایی دانست که در هر یکاز این دو روش برای تصویربرداری استفاده می‌شود. در سونوگرافی تصویربرداری با کمک امواج فراصوت صورت می‌گیرد که کاملا بی خطر است و حتی برای بانوان در دوران بارداریکه دورانی حساس تلقی می‌شود، محدودیتی نداشته و بی ضرر است.

اما در تصویربرداری به روش ماموگرافی چون از اشعه ایکس استفاده می‌شود، در دوران بارداری و شیردهی برای بانوان و نوزاد آنها خطرناک بوده و به هیچ وجه توصیه نمی‌شود. بنابراین  اگر ناهنجاری یا عارضه ای در پستان مشاهده شود و فرد در دوره پشت سر گذاشتن دوران شیردهی و یا بارداری باشد، باید از روش سونوگرافی استفاده کند. در این حالت سونوگرافی هم انواع متفاوتی دارد که بر حسب تشخیص پزشک مناسبترین نوع برای بیمار تجویز خواهد شد.

بیشتر بدانیم: علائم چسبندگی رحم + نحوه درمان آن

سخن‌پایانی

در این مقاله از سری مقالات لونا در رابطه با پرسش مهم ماموگرافی چیست شما را راهنمایی نمودیم. در بسیاری از موارد متاسفانه سرطان سینه در مراحل پیشرفته نیز تشخیص داده نمی‌شود. انجام این آزمایش برای تمام بانوان امری ضروری است که نباید از انجام ان غفلت کرد. تشخیص زود هنگام سرطان سینه کمک زیادی در درمان این بیماری خواهد داشت.